Oekraïne en de media

18mrt 2022 by ian 
Bron:  Stefan Moore
Counterpuch 18 maart 2022 ~~~

Het donkere spook van de oorlog waart weer rond in Europa en de wereld. Terwijl het gruwelijke dodental van de Russische invasie in de Oekraïne stijgt, staan we aan de rand van het ondenkbare – een nucleaire confrontatie die letterlijk het einde van het leven op aarde zou kunnen betekenen.

Helaas heeft de westerse media de complexe oorzaken van deze ramp grotendeels teruggebracht tot één simplistische meme: Het is allemaal de schuld van één man – Vladimir (“Mad Vlad”) Poetin, de kwaadaardige autocraat, een moderne Stalin, een doorgedraaide Hitler met visioenen van wereldheerschappij. Tenzij je je schaart achter dit gemakkelijke nepverhaal dat een complex wereldconflict met diepe historische wortels reduceert tot een binaire strijd tussen goed en kwaad, sta je aan de kant van de vijand en krijg je geen woord tussenbeide in een discussie over de werkelijke oorzaken achter deze afschuwelijke oorlog.

Als je zelfs maar suggereert dat de VS en hun NAVO-bondgenoten een deel van de verantwoordelijkheid dragen door Rusland aan de rand van de afgrond te brengen en Oekraïne aan te moedigen compromissen te verwerpen die de invasie hadden kunnen voorkomen, word je automatisch een Poetin-apologeet, een stroman van het Kremlin of erger.

Natuurlijk, we hebben dit al eerder meegemaakt. Van Vietnam tot de illegale invasies in Bosnië, Irak, Libië, Syrië en Somalië hebben het establishment voor buitenlands beleid van de VS en de al te vaak volgzame media er een kunst van gemaakt simplistische verhalen te verzinnen. Nog niet zo lang geleden was de gerespecteerde New York Times de leidende cheerleader voor de Irak-invasie, die later gebaseerd bleek te zijn op de volledig valse bewering dat Saddam Hoessein een angstaanjagend arsenaal van massavernietigingswapens aan het opbouwen was. In de echokamer van het Witte Huis en de media werd zogenaamd “bewijs” aan de Times geleverd door ambtenaren van de regering Bush, die vervolgens beweerden dat de Times een van de bronnen van hun bewijs was. Pas na het verlies van meer dan een miljoen levens en triljoenen dollars kwam de waarheid aan het licht, maar de gezaghebbende krant heeft nooit een rectificatie gepubliceerd. In plaats daarvan werd een nieuwe reden verzonnen om ten strijde te trekken – om de slechte dictator Saddam Hoessein ten val te brengen. Dit is hetzelfde soort simplistisch verhaal dat nu wordt gebruikt om te beweren dat de Russische invasie in Oekraïne uitsluitend berust op de boze persoonlijkheid van Vladimir Poetin, maar het is gevaarlijk misleidend. “Door het probleem van Oekraïne aan één man te koppelen, houden Amerikaanse beleidsmakers zich bezig met het verkeerde probleem”, zegt voormalig Amerikaans inlichtingenanalist Scott Ritter: “De belangen van Rusland zijn groter dan die van één individu, hoe lang of machtig die ook is.

Vandaag worden we overspoeld met verdovende beelden van ontploffende bommen, in puin veranderde gebouwen en bebloede lijken, maar de media zijn MIA (missing in action) als het gaat om verslaglegging over hoe we hier in de eerste plaats terecht zijn gekomen. TV-nieuwsanchors en correspondenten in kogelvrije vesten die verslag uitbrengen vanaf de frontlinies, bieden bijna geen historische context om de kijkers te helpen de reeks gebeurtenissen te begrijpen die tot de Russische invasie heeft geleid.

Vanaf het begin is de oorlog in Oost-Oekraïne, die de aanzet gaf tot het bredere conflict, gereduceerd tot een oorlog tussen het Oekraïense leger en “pro-Russische separatisten”, een opzettelijk misleidend etiket dat verhult dat er in Oekraïne in feite twee grote culturele en taalkundige groepen zijn – een die bestaat uit 60% etnische Oekraïners in het westen en ongeveer 30% etnische Russen in het oosten – waarbij de Oekraïners in het westen zich meer identificeren met Europa, terwijl die in het oosten zich meer identificeren met Rusland. Zelden of nooit wordt uitgelegd dat de huidige crisis eind 2013 begon toen de democratisch verkozen president Viktor Janoekovitsj, die door veel etnische Oekraïners als pro-Russisch wordt beschouwd, een leningovereenkomst met de EU (IMF) afwees die harde bezuinigingsmaatregelen oplegde ten gunste van een gunstiger overeenkomst die door Rusland werd aangeboden. Na dit noodlottige besluit braken massale anti-regeringsprotesten uit en werd Janoekovitsj omvergeworpen in een door de VS geënsceneerde staatsgreep – een bewering die wordt gestaafd door de miljarden dollars die de VS hebben gespendeerd aan regimeverandering (in naam van de bevordering van de democratie) in Oekraïne en een smoking gun (i.e. op heterdaad betrapt) in de vorm van een geheime opname van een telefoongesprek tussen toenmalig assistent-staatssecretaris Victoria Newland en VS-ambassadeur Geoffrey Pyatt, waarop te horen is dat zij al weken vóór de protesten die tot de omverwerping van Janoekovitsj hebben geleid, samenzweren om de volgende leider van Oekraïne te installeren.

Hoewel de omverwerping van Janoekovitsj in de mainstream media niet als staatsgreep wordt erkend, is het van vitaal belang om de huidige situatie te begrijpen: zijn afzetting was de vonk die de reactie van Rusland op alles wat daarop volgde deed ontbranden: het verbod van de nieuwe regering op het onderwijzen van de Russische taal, de vraag naar autonomie door etnische Russen in de Donbass, en de aanvallen op etnische Russen door het Oekraïense leger en neonazistische milities, waarbij 14.000 burgers en militairen om het leven zijn gekomen.

Het perspectief van Rusland ontbreekt bijna volledig in de media, die diens meest fundamentele overweging hebben weggemoffeld – namelijk omringd te zijn door NAVO-troepen en kernkoppen nadat de VS Rusland hadden beloofd dat het de NAVO niet “één centimeter oostwaarts” zou uitbreiden (in de woorden van George HW Bush’s minister van Buitenlandse Zaken James Baker) na de ineenstorting van de Sovjet-Unie. We horen zelden of nooit dat, in flagrante schending van Baker’s belofte, de NAVO haar troepen sinds 1996 heeft uitgebreid tot 800 mijl ten oosten van de grens met Rusland, of dat toen het NAVO-lidmaatschap van Oekraïne voor het eerst werd voorgesteld in 2008, Rusland verklaarde dat het een existentiële bedreiging vormde en een rode lijn die het niet zou laten overschrijden.

In plaats daarvan is het officiële verhaal van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en de al te goedgelovige media dat een boosaardige en mogelijk ontspoorde Poetin de Oekraïne is binnengevallen met revanchistische ambities om de grenzen van Rusland te hertekenen en het Russische Rijk te herscheppenhttps://cepa.org/putin-is-determined-to-rebuild-the-russian-empire/.

Maar Poetin heeft slechts één duidelijke en ondubbelzinnige eis gesteld – dat Oekraïne geen lid wordt van de NAVO en neutraal blijft. Natuurlijk zijn er legitieme vragen over hoe deze eis de Oekraïense soevereiniteit aantast, maar historische precedenten zijn van belang. Het meest voor de hand liggend is de Cubaanse raketcrisis die de wereld op de rand van een nucleair Armageddon bracht toen de veiligheid van de VS zwaarder woog dan de Cubaanse soevereiniteit en het Cubaanse recht om deel uit te maken van een Sovjet-afschrikkingsmacht nabij de Amerikaanse grens. En waarom vragen onze geleerden zich nooit af wat er zou gebeuren met het onaantastbare begrip soevereiniteit als Mexico of Canada Russische kernkoppen en troepen aan de grenzen van de VS zouden stationeren? Zoals de Los Alamos Studiegroep rapporteert: ” “Veiligheid voor de ene staat kan niet zonder veiligheid voor de andere. Dit is een kernbeginsel van de Europese veiligheid waar Rusland terecht op aandringt.”

Het is ook verbijsterend dat de pers volledig voorbij is gegaan aan de decennialange bittere waarschuwingen van Amerika’s hoogste functionarissen op het gebied van buitenlands beleid over de uitbreiding van de NAVO sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie. In het begin van de jaren negentig luidde de Amerikaanse diplomaat George Kennan, een anticommunist en de architect van de Amerikaanse strategie om de Sovjet-Unie in te dammen, de alarmbel dat “de uitbreiding van de NAVO de meest noodlottige fout van het Amerikaanse beleid zou zijn in het hele tijdperk na de Koude Oorlog…een strategische blunder van mogelijk epische proporties.” Toen de NAVO in 2008 voor het eerst het lidmaatschap van Oekraïne en Georgië overwoog, waarschuwde CIA-directeur en voormalig VS-ambassadeur in Rusland William Burns dat dit “niet alleen een gevoelige snaar zou raken in Rusland, (het zou) ernstige bezorgdheid wekken over de gevolgen voor de stabiliteit in de regio. Aangezien een groot deel van de etnisch-Russische gemeenschap tegen lidmaatschap is, zou dit kunnen leiden tot een grote scheuring met geweld of in het ergste geval een burgeroorlog. In dat geval zou Rusland moeten beslissen of het ingrijpt; een beslissing die Rusland niet graag zal moeten nemen.”. En in de aanloop naar de Russische invasie schreef de laatste Amerikaanse ambassadeur bij de Sovjet-Unie, Jack Matlock: “…het is duidelijk dat er geen basis zou zijn geweest voor de huidige crisis als er geen uitbreiding van het bondgenootschap was geweest na het einde van de Koude Oorlog.” Deze alarmsignalen zijn sinds 1989 afkomstig van de hoogstgeplaatste leden van het Amerikaanse buitenlands beleid, waaronder Henry Kissinger, en het niet melden ervan is een ernstige nalatigheid in het historisch verslag.

Vergis u niet, de oorlog in Oekraïne is in de eerste plaats een proxy-oorlog tussen de VS en Rusland over hulpbronnen en hegemonie, die de VS cynisch genoeg tot de laatste Oekraïner willen uitvechten. “De VS hebben Oekraïne naar het pad van de primrose verwezen (verleidt tot het kwade)”, aldus John Mearsheimer, geleerde in internationale betrekkingen. Ze hebben de Oekraïense leiders aangemoedigd om “de Russische beer in de ogen te prikken”, aan te dringen op hun recht om lid te worden van de NAVO en de waarschuwingen van Rusland te negeren dat ze dit nooit zouden laten gebeuren. Maak je geen zorgen, zeggen de VS, wij steunen jullie, terwijl jullie heel goed weten dat er nooit Amerikaanse troepen te hulp zullen schieten. De media zijn medeplichtig aan deze macabere schertsvertoning, omdat zij de Oekraïense burgers toejuichen die met molotovcocktails vechten tegen een van de grootste en best getrainde strijdkrachten ter wereld. Terwijl de VS en haar NAVO-bondgenoten aan de zijlijn staan toe te kijken hoe deze ongetrainde strijders het risico lopen te worden opgeblazen, storten zij miljarden dollars aan wapens in Oekraïne om een onwinbare oorlog te verlengen.

Ondertussen draaien de propagandamachines aan beide zijden op volle toeren. Rusland heeft niet alleen duizenden demonstranten tegen de oorlog gearresteerd, maar heeft ook Facebook en Twitter verboden en alle oppositie tegen de oorlog via de staatsmedia stopgezet, en iedereen die “nepnieuws” plaatst, kan 15 jaar gevangenisstraf krijgen. In het westen zijn de Russische zenders RT en Sputnik in de VS en Europa verboden; een vooraanstaande Russische dirigent, een ballerina en sportfiguren zijn ontslagen omdat ze niet bereid waren iets negatiefs over hun vaderland te zeggen; filmfestivals hebben Russische films verboden; en, absurd genoeg, is er zelfs een embargo op de invoer van Russische katten. En in Australië veroorzaakte russofobie een ziekelijk dieptepunt toen een prominente presentator van een talkshow een lid van het publiek uit de studio zette omdat hij vroeg waarom de media niet berichten over het Russische perspectief van de oorlog en de aanvallen van Oekraïne op etnische Russen in de Donbass.

Geen van mijn kritiek op de westerse media is bedoeld om de monsterlijke en verwoestende invasie van Rusland in Oekraïne goed te praten. Maar je moet je afvragen: had deze oorlog voorkomen kunnen worden als onze leiders minder onbuigzaam waren geweest en het publiek beter geïnformeerd was over de complexe oorzaken en de rol van Amerika in het uitbreken van de crisis? Als er meer begrip was geweest voor de veiligheidsbelangen van Rusland? Als de media de waarschuwingen van insiders die alarm sloegen, hadden overgebracht? Als de verslaggevers minder goed gelovig waren geweest ten aanzien van de praatjes van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en het groepsdenken van de media? Men kan het zich alleen maar afvragen.

Stefan Moore is een Amerikaans-Australische documentairemaker die eerder werkte als producent bij CBS News in de VS. Zijn laatste film, The Bowraville Murders, werd onlangs uitgenodigd om te draaien op het Sydney Film Festival en op andere internationale festivals.