Zevenenzeventig jaar na dato: een van de ergste rampen van de mensheid

Bron: John Steinbach
Covert Action Magazine 9 augustus 2022 ~~~

Het besluit van president Harry S. Truman om atoombommen te gooien op Hiroshima en Nagasaki legde de basis voor een tijdperk van Amerikaanse wereldwijde hegemonie en verrijkte bedrijven als General Electric, DuPont, Union Carbide, Bechtel en Westinghouse die honderden miljarden dollars verdienden met de ontwikkeling van generatie na generatie van “first-strike” kernwapens.

De leiders van de VS, die oorlogen met China en/of Rusland willen uitlokken, lijken bereid deze wapens opnieuw te gebruiken – als we ze niet tegenhouden.

De atoombombardementen op Hiroshima en Nagasaki, 77 jaar geleden, vormden het cruciale keerpunt in de geschiedenis van de 20e eeuw. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog lagen Europa, de Sovjet-Unie en het Japanse Rijk in puin, en de Verenigde Staten bevonden zich in een positie van ongekende macht met het exclusieve bezit van de bom.

Helaas hebben de VS deze macht gebruikt om de Koude Oorlog tegen de Sovjet-Unie te beginnen, en een nucleaire opbouw in gang gezet die de hele wereld heeft verarmd en ons aan de rand van nucleaire vergetelheid heeft gebracht. De vraag blijft: Waarom besloot de Amerikaanse regering de Koude Oorlog te beginnen met de atoombombardementen in plaats van een diplomatieke weg te bewandelen en via onderhandelingen tot een vergelijk te komen?

Er bestaat een brede consensus onder serieuze historici dat de atoombombardementen niet nodig waren om de oorlog met Japan te beëindigen. In 1945 was Japan een verwoest en uitgehongerd land dat wanhopig op zoek was naar een onderhandelde overgave en de Sovjet-Unie bereidde zich voor om begin augustus aan de oorlog in de Stille Oceaan deel te nemen, waardoor een invasie op het Japanse vasteland niet meer nodig was. Voor de regering Truman diende het gebruik van de bom twee doelen: een demonstratie van de verschrikkelijke kracht van het gespleten atoom tegen de hele wereld, en een middel om de Sovjet-Unie een belangrijke rol in de naoorlogse regeling te ontzeggen.

Op 6 augustus om 8.15 uur (5 augustus, 19.15 uur EDT), werd Hiroshima in een flits vernietigd door een enkele uraniumbom. Drie dagen later, op 9 augustus, en één dag nadat de Sovjets in de oorlog in de Stille Oceaan waren gestapt, werd Nagasaki op dezelfde manier vernietigd door een plutoniumbom. Meer dan 200.000 Japanse burgers en Koreaanse arbeiders werden onnodig afgeslacht om de bevordering van het buitenlands beleid van de V.S. in de wereld te bespoedigen.

Ruïnes van Nagasaki na het werpen van de atoombom op 9 augustus 1945. [Bron: nbcnews.com].

Maar om de beslissing om de bom te gebruiken en de Koude Oorlog te beginnen echt te begrijpen, is het cruciaal te begrijpen wie er het meest van profiteerde. De grote winnaars waren de bedrijven die “een slag zouden slaan” als de V.S. een massale nucleaire opbouw zou beginnen en een Koude Oorlog zou ontketenen. Bedrijven geleid door General Electric, DuPont, Union Carbide, Bechtel en Westinghouse verdienden honderden miljarden dollars aan de ontwikkeling van generatie na generatie “first-strike” nucleaire wapens en “conventionele” wapens.

Het hele spectrum van het Amerikaanse bedrijfsleven juichte het regeringsbeleid toe om militair geweld en nucleaire dreigementen te gebruiken om een betrouwbare aanvoer van goedkope arbeidskrachten, goedkope natuurlijke hulpbronnen en markten af te dwingen, voornamelijk van verarmde naties op het zuidelijk halfrond.

Technici van de Pantex productie maken B61’s klaar voor bewakingstesten. De B61 kernbom is het belangrijkste thermonucleaire wapen in de U.S. Enduring Stockpile. Pantex is een van de zes productiefaciliteiten in de “Nuclear Security Enterprise” van de National Nuclear Security Administration. Bedrijven als Pantex hebben een slaatje geslagen uit de nucleaire wapenwedloop die op gang werd gebracht door het werpen van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. [Bron: nukewatch.org]

In 1945 lanceerde de VS een eerste aanval met atoomwapens op Hiroshima en Nagasaki om zijn ongekende positie van economische, politieke en militaire macht te consolideren en te bevorderen.

Vandaag de dag zijn de VS nog steeds vastbesloten om precies hetzelfde te doen!

Haar strategie was en is nog steeds het dreigen met het gebruik van kernwapens om de Amerikaanse belangen te bevorderen en, indien nodig geacht, een eerste aanval uit te voeren. In de woorden van de Joint Chiefs of Staff als weerlegging van Jimmy Carter’s voorstel in 1977 om het Amerikaanse nucleaire arsenaal te reduceren tot 200 kernkoppen, “handhaaft de Amerikaanse nucleaire strategie een militaire kracht die voldoende is… om een oorlogscapaciteit te verschaffen om te kunnen reageren op een breed scala van conflicten om escalatie te beheersen en een oorlog te beëindigen op voor de Verenigde Staten aanvaardbare voorwaarden.” [1]

Donald H. Rumsfeld > Historical Office > Article ViewDonald Rumsfeld [Bron: history.defense.gov]

En in de 1977 Nuclear Posture Review, ingediend op 14 januari 1977, schreef aftredend minister van Defensie Donald Rumsfeld: “De meest ambitieuze (schadebeperkende) strategie vereist een vermogen tot eerste aanval op de strategische offensieve strijdkrachten van een vijand, waarbij wordt getracht zoveel mogelijk van zijn megatonnage te vernietigen voordat het in het spel kan worden gebracht. De overblijvende vergeldingsacties van de vijand, waarvan wordt aangenomen dat zij tegen stedelijk-industriële doelen zijn gericht, zouden nog verder worden afgestompt door een combinatie van actieve en passieve verdedigingsmiddelen, waaronder ASW (anti-sub), ABM’s, anti-bommenwerperverdediging, civiele verdediging, voorraden voedsel en andere eerste levensbehoeften, en zelfs de verspreiding en versterking van essentiële industrieën.”[2]

Na Hiroshima en Nagasaki bleef het Amerikaanse nucleaire beleid first strike, althans tot de ondertekening van de Anti-Ballistic Missile (ABM) en de Intermediate-Range Nuclear Force (INF) verdragen, die voor het eerst de drempel voor het gebruik van kernwapens feitelijk verhoogden. Het ABM-verdrag en het INF-verdrag waren misschien wel de belangrijkste wapenbeheersingsverdragen, omdat ze beide de drempel voor een kernoorlog verhoogden en in die tijd het begin markeerden van een voorzichtige terugtrekking uit een first-strike strategie. Het is geen toeval dat beide verdragen om het nucleaire risico te verminderen door de VS zijn opgezegd in hun streven naar wereldwijde hegemonie in het licht van een snel opkomende multipolaire wereld.

Raketten die verboden zijn door het INF-verdrag
[Bron: rferl.org]

Analisten als Arjun Makhijani, Daniel Ellsberg en Michio Kaku hebben erop gewezen dat de Amerikaanse regering sinds Nagasaki tientallen keren heeft gedreigd kernwapens te gebruiken, meestal tegen landen in de Derde Wereld die hun recht op zelfbeschikking wilden uitoefenen. Zij stellen dat, vanaf het begin, de centrale functie van de Amerikaanse kernwapens het belangrijkste instrument van buitenlands beleid is geweest, en niet ter afschrikking.

Ellsberg legt uit: “Keer op keer, meestal in het geheim voor het Amerikaanse publiek, zijn nucleaire wapens gebruikt: …op de precieze manier waarop een pistool wordt gebruikt wanneer je het op iemands hoofd richt in een directe confrontatie, of de trekker nu wordt overgehaald of niet.”[3]

[Bron: berkeleyside.org]

Waarom Hiroshima en Nagasaki er vandaag toe doen

Hoewel het aantal kernwapens is teruggebracht tot ongeveer 13.000, zijn de wapens van vandaag de dag veel nauwkeuriger, geavanceerder en bruikbaarder. Wetenschappers schatten dat zelfs een fractie van deze wapens, zo weinig als honderd, indien tot ontploffing gebracht tegen steden, zou resulteren in een wereldwijde nucleaire winter en ontelbare doden.[4]

Een MGR-1 Honest John, de eerste raket met nucleaire lading van de Verenigde Staten. [Bron: vox.com]

Momenteel staat de Doomsday Clock van het Bulletin van de Atomic Scientists op 100 seconden voor middernacht, dichter dan ooit. Dit is gedeeltelijk te wijten aan de existentiële dreiging die uitgaat van de klimaatverandering, maar ook aan de huidige radicaal verlaagde drempel voor een nucleaire oorlog als gevolg van een reeks factoren, waaronder de proxy-oorlog tussen de VS en Rusland in Oekraïne, de snel verslechterende betrekkingen tussen de VS en China, de opkomst van een multipolaire wereldeconomie die de hegemonie van de VS snel vervangt, het einde van het tijdperk van overvloedige en goedkope fossiele brandstoffen en andere kritieke hulpbronnen, en de afwezigheid van het ABM- en INF-verdrag. In de woorden van de secretaris-generaal van de VN, António Guterres, tijdens de openingsceremonie van de 2022 NPV-toetsingsconferentie: “Vandaag is de mensheid slechts één misverstand, één misrekening verwijderd van nucleaire vernietiging.”[5]

Waar de doemdagklok echt naar aftelt: Het risico van een kernoorlog – Vox
[Bron: vox.com]

Nucleaire oorlog is waarschijnlijker vanwege militaire interventies veroorzaakt door toegenomen regionale grondstoffenoorlogen en conflicten zoals het huidige conflict in Oekraïne. Naarmate de hulpbronnen slinken, kunnen we meer en meer regionale conflicten verwachten, waarvan elk snel kan ontaarden in een kernoorlog. Nu de twee belangrijkste kernwapenverdragen niet meer bestaan, en het Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens (NPV) momenteel wordt herzien, is er weinig dat kan voorkomen dat een regionaal conflict “nucleair” wordt.

Door het ontbreken van het ABM- of INF-verdrag en de uitbreiding van de NAVO tot aan de grenzen van Rusland komen de VS/NAVO en Rusland tegenover elkaar te staan, elk met kernwapens die klaar staan om bij waarschuwing te worden gelanceerd. Als een van beide partijen zich voldoende bedreigd voelt om een kernraket te lanceren, zou de waarschuwingstijd ongeveer vijf minuten bedragen. Rusland beschouwt deze situatie als existentieel voor zijn overleving en heeft deze “Rode Lijn” de afgelopen 30 jaar duidelijk gesteld, onder andere ook onder Jeltsin.

De sancties die de VS en de NAVO sinds 24 februari 2022 aan Rusland hebben opgelegd, waren bedoeld om de Russische economie snel te laten instorten en Rusland van de rest van de wereld te isoleren. De resultaten hebben een spectaculair tegengesteld effect gehad. Terwijl de waarde van de roebel dramatisch is gestegen, heeft Rusland zijn hand uitgestoken naar naties als China, India, Iran en andere landen om nieuwe handelsovereenkomsten en alternatieve betalingsregelingen tot stand te brengen.

Intussen ondervindt de Europese Unie de economische gevolgen van de sancties, met een stijgende inflatie en het vooruitzicht van een ijskoude winter zonder betaalbare brandstof. De onstuitbare opkomst van een multipolaire wereld die de hegemonie van de VS moet vervangen, is door de sancties versneld. Het is uiterst onwaarschijnlijk dat de VS deze verandering in de mondiale status quo bereidwillig zal aanvaarden, een waarschijnlijkheid die voorbode is van toekomstige botsingen.

De wereldwijde klimaatverandering draagt bij tot de politieke instabiliteit en verlaagt op haar beurt de drempel tot een nucleaire oorlog. Wetenschappers waarschuwen dat, tenzij de uitstoot van broeikasgassen in het komende decennium radicaal wordt teruggedrongen, de gevolgen catastrofaal zijn. We zien nu al miljoenen klimaatvluchtelingen politieke grenzen oversteken om te ontsnappen aan het veranderende klimaat.

[Bron: fairplanet.org]

Het lijkt wel of er elke dag een nieuwe overstroming, droogte, orkaan of andere “duizendjarige” gebeurtenis is. Met vijandige naties als India en Pakistan die elk honderden kernwapens bezitten, en Israël dat honderden kernwapens bezit en een geavanceerd lanceersysteem waarmee het zijn buren en zelfs Moskou kan bedreigen, kan het geringste incident een nucleaire aanval ontketenen. (Jonathan Pollard werd veroordeeld wegens spionage en gevangen gezet omdat hij Israël topgeheime doelwitinformatie over de Sovjet-Unie had verstrekt).

Tenslotte verslechteren de politieke en economische betrekkingen tussen de V.S. en de Volksrepubliek China snel. Na jaren van vijandigheid tegenover China, van Obama’s “pivot to Asia” tot de top van 18 maart 2021 die eindigde in een gespannen confrontatie, tot het recente bezoek van Nancy Pelosi aan Taiwan, heeft de VS haar vijandigheid tegenover China gestaag opgevoerd.

Demonstranten in Taiwan
Protesten tegen het bezoek van Nancy Pelosi aan Taiwan op 2 augustus, dat de spanningen tussen de VS en China heeft doen oplopen. [Bron: newsweek.com]

Een hoofdartikel in de Global Times van 3 augustus onderstreept de ernst van de situatie: “China’s tegenmaatregelen zullen niet eenmalig zijn, maar een combinatie van langdurige, vastberaden en gestaag voortschrijdende acties.”[6]

Onmiddellijk na Pelosi’s controversiële bezoek, reageerde China met de aankondiging van de instelling van zes grote verbodsgebieden rond Taiwan die op donderdag beginnen en vier dagen duren. In een ongekende stap dringen drie van de zes zones door de 12-mijlsgrens van Taiwan. Zoals het Global Times redactioneel opmerkt, zal dit de eerste van ongetwijfeld vele reacties van China op Pelosi’s bezoek zijn. Deze escalerende botsing tussen economische titanen zou gemakkelijk kunnen leiden tot een nieuw nucleair brandpunt.

Pelosi’s Taiwan Trip verhoogt spanningen tussen de V.S. en China [Bron: tippinsights.com]

Uitdagingen voor de Beweging

De uitdaging voor de vredes-, rechtvaardigheids- en milieubewegingen is om snel een brede politieke basis te organiseren die in staat is om de huidige heersende commerciële machtsstructuur uit te dagen. De bijna absolute controle van het bedrijfsleven over de media, inclusief de publieke omroep, bemoeilijkt onze toch al moeilijke taak, een taak die nog moeilijker wordt door de ongekende greep van het bedrijfsleven op beide politieke partijen.

Om het publiek voor te lichten en te mobiliseren moeten we strategieën volgen die de huidige politieke en technische realiteit weerspiegelen, waarbij we steeds meer de nadruk leggen op de onderlinge verbondenheid van zaken en het belang van netwerken.

Protesten zoals deze in New York City, op 2 augustus, moeten worden voortgezet. De man in het midden die het bord vasthoudt, met blauw shirt en blauwe hoed, is een Hibakusha, een overlevende van de Amerikaanse atoombombardementen op Hiroshima en Nagasaki. Hij was toen negen maanden oud. [Bron: Michaela Czerkies/Brooklyn For Peace].

De sleutel tot het voorkomen van het gebruik van kernwapens – een daad die onvermijdelijk rampzalige gevolgen zal hebben voor de hele wereld – ligt in het kunnen begrijpen van de anti-nucleaire, anti-oorlog, sociale rechtvaardigheid en milieubewegingen dat hun kwesties onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. [Red:…..] De beste strategie voor het afschaffen van kernwapens is het verbreden en versterken van de volksbeweging om alle aspecten van de imperiale corporatieve staat aan te vechten.

In ‘Dialectiek van de Oorlog’ schrijft Martin Shaw: “Tegen de tijd dat een kernoorlog ook maar enigszins waarschijnlijk is, kan het verzet tegen de oorlog grotendeels irrelevant zijn. Het verzet tegen een kernoorlog moet succesvol zijn in de periode van algemene oorlogsvoorbereiding. De hamvraag is de verhouding tussen militarisme en antimilitarisme, en de bredere sociale strijd van de samenleving waarin een kernoorlog wordt voorbereid.”[7]

Elke verjaardag van de atoombombardementen biedt ons een unieke gelegenheid om de verschrikkingen van een mogelijke nucleaire oorlog en de massale vernietiging die al is aangericht door het nastreven van nucleaire waanzin, te bekijken en te overdenken.

De Hibakusha (levende overlevenden van Hiroshima/Nagasaki) herinneren ons eraan dat elk gebruik van kernwapens niet kan worden beperkt en niet overleefbaar zal zijn. Hun boodschap is bijzonder dringend nu de wereld geconfronteerd wordt met de “ongeëvenaarde catastrofe” die Albert Einstein aan het begin van het nucleaire tijdperk voorspelde.

Topfoto: Man staat te midden van ruïnes van Hiroshima. [Bron: time.com]


Voetnoten:

  1. Michio Kaku and Daniel Axelrod, To Win A Nuclear War: the Pentagon’s Secret War Plans (Boston: South End Press, 1987), p. 184.
  2. Robert Aldridge, The Counterforce Syndrome: A Guide to U.S. Nuclear Weapons and Strategic Doctrine (Washington, D.C.: Transnational Institute, 1978), p. 9.
  3. Daniel Ellsberg, “A Call to Mutiny,” Protest and Survive, E.P. Thompson and Dan Smith, Eds. (New York: Monthly Review Press, 1981), p. 1.
  4. https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/2013EF000205.
  5. https://www.theguardian.com/world/2022/aug/02/world-one-miscalculation-away-from-nuclear-annihilation-un-chief-says
  6. https://www.globaltimes.cn/page/202208/1272069.shtml
  7. Martin Shaw, Dialectics of War: An Essay in the Social Theory of Total War and Peace (London: Pluto Press, 1988), p. 102.

John Steinbach, activist en auteur, heeft uitvoerig geschreven over milieu, economie, energie, sociale rechtvaardigheid en kernenergie.

Tot zijn werk behoren de kaart en de database Radiation Hazards USA, die hij samen met zijn overleden echtgenote Louise Franklin-Ramirez heeft geschreven.

Steinbachs artikel uit 2002 in CovertAction Quarterly (CAQ), “Palestine in the Crosshairs: U.S. Policy and the Struggle for Nationhood,” werd in 2004 bekroond met een Project Censored award.

John woont en werkt in Prince William County, Virginia. Hij is actief in verschillende organisaties voor vrede en gerechtigheid en ontving in 2007 de Prince William Human Rights Award.

Scroll naar boven