De geopolitiek van de Russische/Sovjet-herstelbetalingen aan Polen

19sep 2022 by ian 
Bron: Andrew Korybko 
oneworld.press 17 September 2022 ~~~

De kwestie van de Russische/Sovjet-herstelbetalingen aan Polen is veel meer ingegeven door Warschau’s grootse strategische plannen om zijn lang verloren gegane rol als grootmacht te doen herleven dan door de historische rechtvaardigheid die naar eigen zeggen aan deze zaak ten grondslag ligt. Het is een slim middel voor die aspirant regionale leider om zijn beoogde invloed uit te breiden ten koste van Rusland en Duitsland, wat dan weer ruimte zou scheppen om in hun plaats op te komen en zo de ontstane leegte op te vullen.

Het Poolse parlement (Sejm) heeft onlangs een resolutie aangenomen waarin herstelbetalingen van Duitsland worden geëist voor de vernietiging van hun land door de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarvan de auteur eerder een analyse heeft gemaakt in een stuk dat hier kan worden gelezen. Dit stuk gaat over de aanvullende eis van Russische herstelbetalingen voor de militaire interventie van de USSR in de Tweede Poolse Republiek. Die begon op 17 september 1939, twee en een halve week na de inval van de nazi’s, en resulteerde in de inlijving van de betwiste oostelijke grensgebieden (“Kresy“) bij de Sovjetrepublieken Wit-Rusland, Litouwen en Oekraïne.

De kwestie van herstelbetalingen in verband met deze ontwikkelingen kwam voort uit een op het laatste moment ingediend amendement op de in de inleiding genoemde resolutie waarin wordt verklaard dat “Polen nog geen passende financiële compensatie en verzoening heeft ontvangen voor de verliezen die de Poolse staat tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft geleden als gevolg van agressie door de Sovjet-Unie.” De Poolse president Andrezj Duda zei kort daarna dat “Duitsland de Tweede Wereldoorlog begon en Polen aanviel. Natuurlijk sloot Rusland zich later bij deze oorlog aan en dus moeten we naar mijn mening ook van Rusland herstelbetalingen eisen.”

Duda’s voorstel ontlokte de Russische Doema-voorzitter Vyacheslav Volodin de beschuldiging dat de Poolse president de wetten van zijn land schendt door het nazisme te rehabiliteren, aangezien het illegaal is om de USSR te vergelijken met haar existentiële vijand. Hij voegde er op Telegram aan toe dat “het terecht is dat de toezichthoudende autoriteiten de opmerking van Andrzej Duda bestuderen en passende maatregelen nemen om hem strafrechtelijk aansprakelijk te stellen.” Volodin herinnerde ook iedereen eraan dat “Vandaag bestaat Polen als een staat alleen dankzij ons land.” Na de rechtstreekse achtergrond van dit geschil te hebben uitgelegd, zullen nu enkele korte woorden worden gedeeld over de diepere geschiedenis ervan.

Polen beschouwt de militaire interventie van de Sovjet-Unie als een onuitgelokte invasie die samen met de nazi’s was gepland en die de USSR dus medeverantwoordelijk maakt voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Sergej Narysjkin, de Russische chef van de buitenlandse spionage, betoogde echter in zijn gedetailleerde artikel voor RT over de 80e verjaardag van het Molotov-Ribbentrop Pact dat “er GEEN andere mogelijkheid was“. Ook president Vladimir Poetin besteedde ruime aandacht aan de toenmalige Pools-Sovjetbetrekkingen in zijn stuk over “Gedeelde verantwoordelijkheid voor de geschiedenis en onze toekomst“, dat werd gepubliceerd op de 75e verjaardag van de Grote Overwinning.

Na de Tweede Wereldoorlog bleef de “Kresy” deel uitmaken van de Sovjet-Unie, maar Polen kreeg in ruil daarvoor grondgebied van het voormalige nazi-Duitsland, dat Warschau historisch gezien een millennium geleden had opgeëist als deel van zijn allereerste staat, maar sindsdien slechts kortstondig had gecontroleerd. Bovendien werden deze “teruggewonnen gebieden” etnisch gezuiverd van de miljoenen Duitsers die er eeuwenlang hadden gewoond. De USSR herbouwde ook het naoorlogse Polen, dat inmiddels haar “junior partner” was geworden. De Sovjets beschouwden dit als een liefdadige daad van socialistische solidariteit, terwijl veel Polen het als een bezetting beschouwden.

De laatste twee voorgaande paragrafen zijn in deze analyse opgenomen om onverschrokken lezers de weg te wijzen naar meer informatie over de tegengestelde interpretaties van de gebeurtenissen door beide partijen. Het is hun goed recht om de geschiedkundige opvatting te steunen die zij willen, maar hun keuze maakt geen verschil voor een objectieve analyse van de geopolitiek van de Russische/Sovjet-herstelbetalingen aan Polen. Dat komt omdat Warschau niet alleen wil wat het beweert dat historische gerechtigheid is, maar ook zijn strategische belangen wil bevorderen in de huidige context van de KV

Ter verklaring: Polen is van plan de uitbreiding van zijn regionale invloed in Midden- en Oost-Europa (MOE) te versnellen op basis van deze zachte macht door een beroep te doen op de populaire perceptie van veel mensen in dit deel van het continent die dezelfde wrok koesteren tegen de voormalige USSR. Het hoopt een kettingreactie van gekopieerde eisen op gang te brengen die een emotionele basis zal creëren om hun samenlevingen in het heden dichter bij elkaar te brengen, zowel in termen van binding over wat zij beschouwen als hun gedeelde historische trauma als over de hysterische scenario’s die hun leiders hen hebben voorgespiegeld over de toekomstplannen van Rusland.

Niet alleen zou de Poolse invloed zich kunnen verspreiden over de landen van het “Drie Zeeën Initiatief” (3SI) en zo Warschau’s plannen versnellen om binnen de door Duitsland gedomineerde EU een regionaal hervormingsgezind blok op te bouwen, dat het wil gebruiken om te voorkomen dat Berlijn zijn eeuwenlange complot om de controle over het continent te veroveren voltooit, maar het zou ook een formidabele barrière kunnen opwerpen voor elke toekomstige toenadering tussen Rusland en de EU. Dit komt doordat de MOE/3SI-leden van dat blok een dergelijk scenario afhankelijk zouden kunnen maken van de inwilliging door Moskou van hun eisen op het gebied van herstelbetalingen, hetgeen zij realistisch gezien toch niet van Rusland zouden verwachten.

Met deze twee geopolitieke bijbedoelingen in gedachten blijkt de kwestie van de Russische/Sovjet-herstelbetalingen aan Polen veel meer ingegeven door Warschau’s grootse strategische plannen om zijn lang verloren gegane rol als grootmacht te doen herleven dan door de historische rechtvaardigheid die naar eigen zeggen aan deze zaak ten grondslag ligt. Het is een slim middel voor die aspirant regionale leider om zijn beoogde invloed uit te breiden ten koste van Rusland en Duitsland, wat dan weer ruimte zou scheppen om in hun plaats te verrijzen en zo de ontstane leegte op te vullen. Door het meesterlijk manipuleren van “negatief nationalisme” zullen de plannen van Polen waarschijnlijk een indrukwekkend succes boeken.

Andrew Korybko is een Amerikaans politiek analist