De ”Game Change” in Oekraïne: is een groot conflict onvermijdelijk?

28sep 2022 by ian

Bron: Alastair Crooke 26 September 2022 ~~~

Elke politieke oplossing – hoe theoretisch op dit moment ook – zou inhouden dat Moskou aan de zijde van het collectieve Westen gaat zitten. Kiev is een toeschouwer geworden.

Rusland bereidt zich voor op een escalatie van deze oorlog. Het breidt zijn troepen uit tot het minimum dat een groot NAVO-offensief aankan. Dit besluit is niet ingegeven door een aanzienlijk verloop van de bestaande troepenmacht. De feiten zijn duidelijk: de milities van Donetsk en Luhansk vertegenwoordigen de meerderheid van de Russische geallieerde strijdkrachten die in de Donbas vechten. De milities zijn echter versterkt door huursoldaten van de Wagner-groep en Tsjetsjeense strijders, en niet door reguliere Russische troepen.

Maar dit staat op het punt te veranderen. Het aantal Russische reguliere troepen dat in Oekraïne vecht, zal drastisch toenemen. Eerst komen echter de referenda in de Oekraïense oblasts, en daarna zullen de regering van Rusland en de Doema de resultaten aanvaarden en de annexatie van deze gebieden goedkeuren. Nadat dit is afgerond en de gebieden in Rusland zijn opgenomen, zal elke aanval op de nieuwe Russische gebieden worden behandeld als een oorlogsdaad tegen Rusland. Zoals de voormalige Indiase diplomaat, MK Bhadrakumar, opmerkt: “De toetreding van Donbass, Kherson en Zaporozhye creëert een nieuwe politieke realiteit en de gedeeltelijke mobilisatie van Rusland op het parallelle spoor is bedoeld om de militaire basis daarvoor te verschaffen”.

Het is duidelijk dat wij – de wereld – ons op een scharniermoment bevinden. Het “collectieve Rusland” heeft geconcludeerd dat de vroegere oorlog met lage intensiteit niet langer levensvatbaar is:

Onvoorstelbare stromen westerse miljarden dollars; te veel NAVO-vingers in de Oekraïne-taart; een te breed ‘Ho Chi Minh-pad‘ van steeds meer langeafstands- en geavanceerd wapentuig; en te veel ‘waanideeën‘ dat Kiev op de een of andere manier nog kan winnen – hebben in feite elke mogelijke ‘off-ramp-oplossing’ ondermijnd en voorspellen een onverbiddelijke escalatie.

Welnu, “collectief Rusland” heeft besloten “op de zaken vooruit te lopen”, en de zaken in Oekraïne op de spits te drijven. Het is een risico; daarom hebben we een buigpunt bereikt. De 64 duizend dollar vraag is, wat zal de bestudeerde reactie zijn van de westerse politieke leiders op de toespraak van Poetin? De komende weken zullen cruciaal zijn.

Het punt is dat de westerse leiders “beweren” dat Poetin alleen maar bluft – omdat hij aan het verliezen is. De westerse hype ‘schiet op de maan’: “Poetin is in paniek; de Russische markten dalen; jonge mannen ontvluchten de dienstplicht”. Ja, nou, de Moex Russia index is donderdag hoger gesloten; de roebel is stabiel gebleven; en de grote rijen staan bij de rekruteringsbureaus, niet bij de luchtvaartmaatschappijen.

Voor alle duidelijkheid: de beperkte mobilisatie die Poetin heeft aangekondigd, geldt alleen voor degenen die in de Russische reserves dienen en die al eerder in militaire dienst zijn geweest. Het is onwaarschijnlijk dat de economie eronder lijdt.

De vooraf geplande, tactische terugtrekking van Rusland uit Charkov – hoewel militair gezien gezond, gezien het aantal troepen dat nodig is om een grens van 1000 km te verdedigen – heeft in het hele Westen een fantasie doen ontstaan van paniek in Moskou en van Russische troepen die Charkov zouden ontvluchten voor een oprukkend Oekraïens offensief.

Het gevaar van dergelijke fantasieën is dat leiders hun eigen propaganda gaan geloven. Hoe kon de westerse inlichtingendienst zo ver verwijderd raken van de werkelijkheid? Eén reden is ongetwijfeld het expliciete besluit om ‘cherry-picked’ inlichtingen te maken om te dienen als bewust ‘gelekte’ anti-Russische propaganda. En waar is de beste prooi voor dergelijk propagandamateriaal? Kiev. Het lijkt erop dat de inlichtingendiensten grotendeels accepteren en verspreiden wat Kiev zegt, zonder te controleren of het klopt.

Ja, het is moeilijk te geloven (maar niet zonder precedent). Politici houden van wat hun verhaal lijkt te ondersteunen. Tegenstrijdige beoordelingen worden met boze blikken ontvangen.

Daarom verdubbelen de westerse leiders hun beloften om geld en geavanceerde wapens naar Oekraïne te blijven sturen die zullen worden gebruikt om – onder meer – Russische burgers aan te vallen. Een nieuw gecoördineerd verhaal van het Westen is dat aan Russische kant één man de oorlog kan beëindigen; aan de andere kant zou het stoppen van de oorlog voor Oekraïne ‘geen Oekraïne’ betekenen.

Neocons, zoals Robert Kagan, hebben natuurlijk hun eigen draai gegeven aan de officiële psyche, door te stellen dat Poetin bluft. Kagan schreef in Foreign Affairs:

“Rusland mag dan een angstwekkend nucleair arsenaal bezitten, maar het risico dat Moskou het gebruikt is nu niet groter dan het in 2008 of 2014 zou zijn geweest, als het Westen toen had ingegrepen. En het [het nucleaire risico] is altijd buitengewoon klein geweest: Poetin zou nooit zijn doelen bereiken door zichzelf en zijn land te vernietigen, samen met een groot deel van de rest van de wereld.”

Kortom, maak je geen zorgen over een oorlog met Rusland, Poetin zal ‘de bom’ niet gebruiken. Echt?

Nogmaals, om duidelijk te zijn, Poetin zei in zijn toespraak op 21 september: “Ze [westerse leiders] hebben zelfs hun toevlucht genomen tot nucleaire chantage …. [Ik verwijs naar de verklaringen van sommige hoge vertegenwoordigers van de belangrijkste NAVO-landen over de mogelijkheid en toelaatbaarheid van het gebruik van massavernietigingswapens – kernwapens – tegen Rusland”.

“Ik wil eraan herinneren … in geval van bedreiging van de territoriale integriteit van ons land, en om Rusland en ons volk te verdedigen, zullen wij zeker gebruik maken van alle wapensystemen die ons ter beschikking staan. Dit is geen bluf”.

Deze neocons die pleiten voor “harde afschrikking” rouleren in en uit de macht, geparkeerd op plaatsen als de Council on Foreign Relations of Brookings of het AEI, voordat ze weer in de regering worden geroepen. Ze waren even welkom in het Witte Huis van Obama of dat van Biden, als in het Witte Huis van Bush. De Koude Oorlog is voor hen nooit geëindigd, en de wereld blijft binair – ‘wij en zij, goed en kwaad’.

Natuurlijk gelooft het Pentagon niet in de meme van Kagan. Zij weten heel goed wat een kernoorlog inhoudt. Toch hebben de politieke elites van de EU en de VS ervoor gekozen al hun fiches in te zetten op het roulettewiel dat op ‘Oekraïne’ landt:

De symbolische betekenis van Oekraïne dient nu meerdere doelen: In de eerste plaats als afleiding van binnenlandse mislukkingen – “Oekraïne redden” biedt een (weliswaar vals) verhaal om de energiecrisis, de stijgende inflatie en de sluiting van bedrijven te verklaren. Het is ook iconisch voor het kader van de “vijand binnenin” (de Poetin-fluisteraars). En het dient ter rechtvaardiging van het controleregime dat momenteel in Brussel wordt bekokstoofd. Het is, kortom, politiek zeer nuttig. Misschien zelfs existentieel essentieel.

Rusland heeft daarmee de eerste stap gezet naar een echte oorlogsvoering. Het westen doet er goed aan te erkennen en te begrijpen hoe deze situatie is ontstaan, in plaats van tegenover zijn publiek te doen alsof Rusland op instorten staat – wat niet het geval is.

Hoe is het ‘collectieve Rusland’ op dit punt gekomen? Hoe passen de stukjes in elkaar?

Het eerste stukje van deze puzzel is Syrië: Moskou intervenieerde daar met een minieme inzet – zo’n 25 Sukhoi-jagers en niet meer dan 5.000 man. Net als in Oekraïne ging het om steun aan frontlijntroepen. In Oekraïne, door de Donbas-milities te helpen zichzelf te verdedigen – en in Syrië, door het Syrische leger luchtsteun, inlichtingen en bemiddeling te bieden aan degenen met wie Damascus niet sprak.

Het andere belangrijke element om de “houding” van Rusland in Syrië te begrijpen is dat Moskou voor de geavanceerde gevechten op de grond kon vertrouwen op twee zeer bekwame en gemotiveerde hulptroepen, naast het reguliere Syrische leger: Hezbollah en de IRGC.

Al met al heeft deze Russische interventie – beperkt tot een ondersteunende rol – toch politieke resultaten opgeleverd. Turkije bemiddelde en het Astana-akkoord was het resultaat. Astana is weliswaar geen groot succes geworden, maar het kader ervan leeft voort.

Het punt is dat de inzet van Moskou in Syrië uiteindelijk politiek gericht was op een politieke oplossing.

Fast-forward naar Oekraïne: De milities van Donetsk en Luhansk vertegenwoordigen de meerderheid van de met Rusland geallieerde strijdkrachten die in de Donbas vechten. De milities worden versterkt door huursoldaten van de Wagner Group en Tsjetsjeense strijders. Dit verklaart waarom de Russische verliezen van 5.800 KIA, tijdens de WIM “klein” zijn. Russische troepen waren zelden aan de frontlinies van deze oorlog. (In Syrië waren ze helemaal niet aan de frontlinies.)

Dus, de Syrië blauwdruk werd in feite opgetild, en gemonteerd boven Oekraïne. Wat zegt ons dit? Het suggereert dat Team Poetin oorspronkelijk aanstuurde op een onderhandelde regeling in Oekraïne, net als in Syrië. En dat gebeurde ook bijna. Turkije bemiddelde opnieuw en eind maart vonden in Istanbul vredesbesprekingen plaats, met veelbelovende resultaten.

In één opzicht volgden de gebeurtenissen hier echter niet het patroon van Syrië. Boris Johnson stak onmiddellijk een stokje voor het initiatief voor een regeling en waarschuwde Zelensky dat hij niet mocht “normaliseren” met Poetin; en als hij toch een akkoord zou bereiken, zou dat niet door het Westen worden erkend.

Na deze episode werd de SMO (Special Military Operation) niettemin voortgezet in zijn zeer beperkte vorm (zonder tekenen van een politieke oplossing aan de horizon). De SMO bleef ook volhouden, ondanks het groeiende bewijs dat het neerhalen van de verdedigingswerken die de NAVO acht jaar lang in Donbas had opgebouwd, de capaciteiten van de milities waarschijnlijk te boven ging. Kortom, de SMO toonde haar beperkingen: wat in Syrië werkte, werkte niet in Oekraïne.

Er waren duidelijk meer troepen nodig. Kon dat door de SMO (die wettelijke beperkingen oplegde aan de reguliere Russische troepen in Oekraïne) aan te passen, of was een volledige herinrichting nodig? Het resultaat was de beperkte mobilisatie en het resultaat van de referenda.

Het besluit om Oekraïens grondgebied te assimileren zou echter duidelijk een mogelijke politieke regeling uitsluiten, maar deze laatste mogelijkheid viel hoe dan ook weg naarmate het Westen viel voor zijn fantasieën over een volledige Oekraïense overwinning, en naarmate de NAVO escaleerde. De ‘oorlog’ ging steeds minder over Oekraïne en steeds meer over de oorlog van de NAVO tegen Rusland.

Elke politieke oplossing – hoe theoretisch op dit moment ook – zou inhouden dat Moskou aan tafel gaat zitten met het collectieve Westen. Kiev was een toeschouwer geworden.

Welnu, dit was het punt waarop andere geopolitiek een rol ging spelen: Rusland moet, onder sancties, een strategie volgen om een beschermde “strategische basis” op te bouwen die handelt in eigen valuta (buiten de hegemonie van de dollar om). MacKinder noemde deze sfeer het “Wereldeiland” – een continentale massa op ruime afstand van de grootmachten op zee.

Rusland heeft de steun van BRICS en de SCO nodig als partners, zowel voor het creëren van deze “trading strategic depth” als voor het project van de multipolaire wereldorde. Maar sommige van zijn leiders – met name China en India – die het oprichtingshandvest van de SCO uit 2001 indachtig zijn, zouden natuurlijk moeite kunnen hebben om openlijk steun te verlenen aan de Oekraïense plannen van Rusland.

Ja, China en India zijn gevoelig voor interventies in andere staten, en Team Poetin heeft hard gewerkt en zijn bondgenoten voortdurend geïnformeerd over Oekraïne, zodat zij de volledige achtergrond van het conflict konden begrijpen. De top in Samarkand was het laatste ‘stukje’ – de persoonlijke briefing over wat er met betrekking tot Oekraïne zou komen dat op zijn plaats moest vallen.

Hoe zal het Westen reageren? Met publiek vertoon van “woede” zeker; maar ondanks de hype zullen enkele fundamentele realiteiten moeten worden aangepakt: Heeft Oekraïne, met zijn ernstig verzwakte strijdkrachten, de middelen om deze oorlog voort te zetten na het verlies van zoveel mannen? Is Europa wel in staat zich te mobiliseren voor een grotere NAVO-oorlog tegen Rusland? Hebben de VS en Europa nog voldoende munitie in voorraad, nu er al zoveel in handen van Kiev is gekomen?

De komende cruciale weken zullen antwoorden geven