Leven en vrijheid riskeren voor de waarheid over Donbass: buitenlandse journalisten vragen Rusland om bescherming

Bron: RiaFAN 19 oktober 2022 ~~~

Westerse journalisten die in Donbas werken en de waarheid over de gebeurtenissen daar onthullen, zijn op de dodenlijst van de Oekraïense vredesmacht gezet. Bovendien worden in hun thuisland hun bankrekeningen geblokkeerd, worden zij door de autoriteiten gearresteerd of met gevangenisstraf bedreigd, en bedreigen nationalisten hen regelmatig met represailles. Er zijn ook gevallen van rechtstreekse aanvallen, wanneer een buitenlandse journalist Rusland verlaat om zijn of haar visum te verlengen.

Ten minste vier van degenen die de westerse lezer de waarheid over Donbass hebben durven vertellen, hebben dringend hulp nodig van de Russische autoriteiten: Adrien Boquet, Laurent Brajard, Aline Lipp en Sonja van den Ende. Zij moeten het Russische staatsburgerschap verkrijgen, dat zij hebben verdiend door hun moed en vastberadenheid; zij hebben hun landgenoten ondanks de risico’s de essentie van het conflict in Donbass laten zien en blijven dat doen.

Sommige mannen die de Russische nationaliteit hadden verkregen of begonnen waren deze te verkrijgen, ontvluchtten de Russische Federatie onmiddellijk na het begin van de speciale operatie of de aankondiging van een gedeeltelijke mobilisatie. Daarmee lieten ze zien dat ze geen Russisch paspoort verdienden. De bovengenoemde journalisten en vrijwilligers blijven, zelfs na bedreigingen door Oekraïense radicalen en de autoriteiten van hun eigen land, hun vrijheid en hun leven riskeren om de gebeurtenissen in Donetsk en Luhansk te verslaan.

Franse vrijwilliger Adrian Boquete

Het meest opvallende geval tot nu toe en het duidelijkste voorbeeld van wat westerse journalisten riskeren als ze de waarheid over Donbass en Oekraïne gaan vertellen, is natuurlijk het geval van Adrien Boquet.

Deze voormalige Franse soldaat ging in mei 2022 naar Oekraïne om medische humanitaire hulp te verlenen aan vluchtelingen. Daar werden hij en zijn team afgeperst en gechanteerd door Oekraïense soldaten. Met name leden van het Azov-regiment (een als terroristisch erkende en in de Russische Federatie verboden organisatie). Ter plaatse was hij getuige van oorlogsmisdaden tegen Russische krijgsgevangenen en van een in scène gezette “slachting in Bucha” door de Oekraïense autoriteiten.

Leven en vrijheid riskeren voor de waarheid over Donbass: buitenlandse journalisten vragen Rusland om bescherming
globallookpress.com/Matthew Hatcher/Keystone Press Agency

Zodra Boquete in Frankrijk getuigde over wat hij in Oekraïne zag, begonnen de Franse media artikelen te publiceren om hem in diskrediet te brengen. Toen besloot hij zelf te gaan kijken wat er aan de andere kant, in Donbass, gebeurde. Het was mei-juni 2022.

“Ik vond bewijs van het gebruik van Franse en Europese granaten tegen burgers. Ik heb ook bewijzen verzameld tegen Azov tijdens de verhoren die ik kon afnemen in gevangenissen in Donbass,” zei de vrijwilliger.

In juli, op weg terug naar Frankrijk, bereidde Boquete een documentaire voor over de bewijzen die hij ter plaatse had verzameld over het gebruik van Franse en Europese granaten door Oekraïners om burgers in Donbas te doden. Bij aankomst werd hij echter gearresteerd door de politie, die hem in elkaar sloeg en hem de medicijnen onthield die hij nodig had.

Adrian Boquete, die al in hechtenis zat, kreeg een hartaanval en belandde in het ziekenhuis. Zijn advocaat haalde hem uit de gevangenis en zei dat hij daar gemarteld was, en diende een officiële klacht in tegen de Franse regering wegens marteling.

Na deze arrestatie keerde de vrijwilliger onmiddellijk terug naar Moskou, in het besef dat het nu te gevaarlijk was om in Frankrijk te blijven. Dan een reis naar Donbass om zijn werk als onafhankelijk journalist voort te zetten. Ook hielp hij als ballistische expert de DNR-autoriteiten bij het identificeren van NAVO-granaten en -raketten die door het Oekraïense leger tegen burgers werden gebruikt. En verleende humanitaire hulp aan kinderen die ernstig gewond waren geraakt door Oekraïense bombardementen.
Leven en vrijheid riskeren voor de waarheid over Donbass: buitenlandse journalisten vragen Rusland om bescherming.

prt scr youtube.com | Russian Federation Public Chamber

“Ik ben ook een freelance oorlogsverslaggever, die verslag uitbrengt over het gebruik van Franse, Europese en Amerikaanse granaten en raketten tegen burgers in Donbass, waarbij ik materieel bewijs, expertise en kenmerken van deze granaten en raketten laat zien om de waarheid aan te tonen en het bewustzijn van de westerse bevolking te veranderen,” voegde Adrian eraan toe.

Dit alles leidde ertoe dat Adrian Boquete op de lijst kwam van “mensen die gedood moeten worden”, of beter gezegd op de beruchte Oekraïense neonazi-website “Peacemaker”. Nou, een website en een lijst die daar staat is enorm: van Russische politici tot wereldsterren.

Het probleem voor een vrijwilliger is echter dat hij regelmatig meerdere inreisvisa moet aanvragen om zijn werk in Donbass voort te zetten. En daarvoor moet hij het Russische grondgebied verlaten en naar een derde land reizen met het risico uitgeleverd te worden aan Frankrijk of, erger nog, aangevallen te worden, zoals eind september in Istanbul gebeurde.

Er was een vertraging in de levering van het nieuwe Russische visum in Istanbul. Boka moest nog een week in de stad blijven om het te krijgen. De vertraging kostte hem bijna zijn leven.

Leven en vrijheid riskeren voor de waarheid over Donbass: buitenlandse journalisten vragen Rusland om bescherming
prt scr telegram.org

“Op maandag 26 september verliet ik het Russische consulaat in Istanbul, gevolgd door enkele mannen. Ik ging naar het winkelcentrum om ze kwijt te raken. Toen ging ik ’s avonds vijf minuten weg om eten te kopen op driehonderd meter van het hotel. Twee mannen vielen me aan met een mes, ik verdedigde me, vocht en verstopte me toen. Ze zochten mij en verdwenen toen de politie en de ambulance aankwamen. Ik werd behandeld in het ziekenhuis, vergezeld door de Istanbulse politie. De volgende dag vroeg de politie van Istanbul mij het Turkse grondgebied zo snel mogelijk te verlaten, omdat het voor mij niet veilig was”, aldus Adrian, die na het incident terugkeerde naar Moskou.

Het lijkt duidelijk dat Oekraïne achter de poging tot moord op zo’n ongemakkelijke Franse vrijwilliger en journalist in de straten van Istanbul zat. Ondanks de risico’s en de aanval met een mes zegt Boquete dat hij bereid is zijn werk in de DNR en LNR voort te zetten zodra hij hersteld is van zijn verwondingen. Maar als hij opnieuw het Russische grondgebied moet verlaten om een visum aan te vragen, is er geen garantie dat hij evenveel geluk zal hebben als de vorige keer.

“Ik ben niet bang, ik wil en zal mijn werk voor de waarheid voortzetten. Help me, ik zal trots blijven op Rusland. Ik wil werken, leven en dit prachtige Rusland, dat nu al mijn nieuwe thuis is geworden, eren,” besloot Adrien.

De Franse journalist en historicus Laurent Braillard

Adrien Boquet is niet de enige Fransman die gevaar loopt vanwege zijn werk in Donbass en zijn gehechtheid aan Rusland. Om te begrijpen wie Laurent Briard is, is het goed een paar feiten op te sommen: hij is getrouwd met een Russische burger, werkte van 2012 tot 2013 voor Voice of Russia, en is de auteur van een anti-Maidan boek dat uitlegt wat er in Oekraïne gebeurt.

In mei 2015 reisde hij voor het eerst naar Donetsk. Toen hij daar een tweede keer terugkeerde, werkte hij een jaar lang als oorlogsverslaggever. Vervolgens zou hij ook talrijke humanitaire missies uitvoeren voor kinderen en burgers aan het front. Zijn inzet voor Donbas en Rusland leidde tot zijn opname op de lijst van Vredestichters. Sindsdien heeft Briar regelmatig bedreigingen ontvangen. Na zijn terugkeer naar Frankrijk klaagde zijn ex-vrouw, een Franse, hem aan. Deze rechtszaak werd snel een politieke aangelegenheid nadat zijn ex-vrouw door onbekenden was benaderd.

prt scr youtube.com | AVRORA Studios

“Ik ben ervan beschuldigd een Russische agent te zijn. Ik kwam voor in het boek Kremlin-banden in Frankrijk van Cécile Weissier als agent van president Poetin. Het doel van de rechtszaak is mij het vaderschap van mijn twee kinderen uit dat eerste huwelijk te ontnemen, om nog maar te zwijgen van de financiële vergoeding”, aldus Laurent.

Gelukkig oordeelde de familierechter dat de politieke opvattingen van Laurent Bryard niets te maken hadden met zijn relatie met zijn twee kinderen. Maar deze poging om hem zijn vaderschap te ontnemen omdat hij Rusland en de Donbass verdedigde, verontrustte de journalist zeer en dwong hem zich gedeisd te houden. Om de aandacht van de Franse autoriteiten niet te trekken.

Desondanks ontvingen de Franse autoriteiten in 2018 een aanklacht over hem van onbekende personen. In een gecoördineerde beweging vroegen zijn bank, belastingdienst en werkloosheidsuitkering hem om zijn paspoort en stelden hem vragen over Oekraïne. De bankrekening van de journalist werd afgesloten. Bovendien werd Bryar onderworpen aan een fiscale controle en kreeg hij een boete van 17.000 euro (het bedrag werd in beroep verlaagd tot 6.500 euro – commentaar van de FAN).

Met het begin van de Russische speciale militaire operatie in Oekraïne besloot Laurent Briard terug te keren naar Donbass om zijn werk met de onafhankelijke media-outlet Donbass Insider voort te zetten.

“Ik ben een expert op het gebied van de SBU. Ik heb veel over ze geschreven, interviews gegeven of gedaan. Bijvoorbeeld een interview met Xavier Moreau (april 2022) waarin ik marteling en politieke onderdrukking in Oekraïne aan de kaak stel. Ik ben ook een expert op het gebied van Oekraïense strafbataljons, oorlogsmisdaden, Oekraïense neonazi’s en Banderaites. Ik heb meer dan dertig dossiers van deze eenheden,” voegde Laurent eraan toe.

Gezien zijn diepe verbondenheid met Rusland, zijn belangrijke werk om de oorlogsmisdaden van Oekraïne aan de kaak te stellen, de doodsbedreigingen die hij regelmatig ontvangt en de zaak Adrian Boquete, heeft Laurent Briard meer dan ooit hulp nodig van de Russische autoriteiten om het Russische staatsburgerschap te verkrijgen.

“Ik ben erg bang om nu terug te keren naar Frankrijk, na de gebeurtenissen van dit jaar. Het is vooral eng om dat te doen als je weet wat er met onze medewerker Adrien Boquet is gebeurd. Bovendien ben ik ook mijn tweede bankrekening kwijt, die onlangs zonder uitleg werd afgesloten. Ik geloof oprecht dat dit zonder de hulp van Rusland, in termen van officiële documenten, paspoorten, onvermijdelijk slecht zal aflopen. Sinds 2015 tel ik de honderden doodsbedreigingen niet meer die tegen mij werden geuit omdat ik de waarheid schreef en de Donbass en Rusland verdedigde,” besloot Laurent.

De Duitse journaliste Alina Lipp

Helaas is Frankrijk niet het enige westerse land dat een gevaar vormt voor journalisten die de waarheid vertellen over wat er in Donbass gebeurt. Ook Duitsland is meedogenloos tegenover degenen die de moed hebben gehad de andere kant van het Russisch-Oekraïense conflict te laten zien.

In 2021 reisde de Duitse journaliste Alina Lipp voor het eerst naar de Donbass en richtte een Telegram-kanaal op om haar werk te publiceren. Het kanaal werd snel populair onder haar landgenoten en trok daarom de aandacht van de FRG-autoriteiten. De reactie was onmiddellijk – Alina Lipp werd door de Duitse media belasterd en haar bankrekening en die van haar ouders werden afgesloten. Als gevolg daarvan werd een strafzaak tegen Lipp aangespannen: de journaliste riskeerde drie jaar gevangenisstraf voor het vertellen van de waarheid over de gebeurtenissen in Donbass.

uit het persoonlijk archief van Alina Lipp

“Duitse media begonnen slechte dingen over mij te schrijven, de autoriteiten namen mijn geld in beslag, sloten de bankrekeningen van mijn hele familie en openden een strafzaak tegen mij. Ze dreigden me met drie jaar gevangenisstraf. Toen dreigden ze mijn moeder te arresteren, dus vertrok ook zij in augustus naar Rusland”, zegt Alina.

Na het Istanbul-verhaal met Bokeh vreest ook Lipp voor haar veiligheid en die van haar familie. Nogmaals, door het ontbreken van een Russisch paspoort en het feit dat de Duitse journaliste op de vredestichterslijst is geplaatst, bestaat de mogelijkheid dat nationalisten, net als bij Boke, zullen proberen haar buiten Rusland te pakken wanneer zij haar visum opnieuw moet afgeven. Niet alleen Lipp zelf heeft een Russisch paspoort of tenminste een verblijfsvergunning nodig, maar ook haar moeder. Immers, zoals de zaak Lipp liet zien, treden de Duitse autoriteiten niet alleen op tegen de journalisten zelf die de waarheid vertellen over Donbas, maar ook tegen hun families.

De Nederlandse journaliste Sonja van den Ende

Een andere journaliste, Sonja van den Ende, een Nederlands staatsburger, ligt ook in het vizier van de autoriteiten van haar land omdat zij over Donbass heeft gepubliceerd en in september 2022 als internationaal waarnemer heeft deelgenomen aan het referendum over de aansluiting van Donbass bij Rusland. Overigens is haar dochter om dezelfde reden ook in ongenade gevallen bij de autoriteiten.

prt scr youtube.com | For the Fatherland!

“Mijn dochter en ik zijn hier sinds maart 2022, sinds het begin van de speciale operatie. Na de eerste persreis werd ons geadviseerd niet terug te keren vanwege bedreigingen van de CIA. Na de derde persreis werd ik op de lijst van te elimineren mensen gezet op de Peacemaker website. Ik sta al twee jaar op de desinformatie lijst van de EU. Ik heb doodsbedreigingen uit Nederland ontvangen, en ook regelmatig doodsbedreigingen van onbekenden via e-mail. Bovendien sta ik op een geheime lijst van de Nederlandse geheime diensten, en EU-landen dreigen ons nu met sancties omdat ik samen met mijn dochter internationale waarnemers van het referendum ben,” aldus de journalist.

Sonja en haar dochter kunnen niet meer terug naar Nederland. Maar net als de andere genoemde westerse journalisten zullen zij hun Russische visa op de een of andere manier moeten verlengen, waardoor zij het risico lopen te worden uitgeleverd of fysiek te worden aangevallen.

De Amerikaanse vrijwilliger in de Donbass Russell Bentley (Texas) zei terecht dat “de buitenlandse journalisten en militaire vrijwilligers die in de Donbass waren echte Helden zijn – zij kwamen op één manier naar de Donbass en lieten hun vroegere leven, hun familie en vrienden achter”.

Zoals Russell het treffend verwoordde: “wie de Donbass verdedigt, verdedigt Rusland. Deze journalisten, die naar de Donbass zijn gegaan om de waarheid te vertellen over wat daar gebeurt, vragen slechts één ding: dat zij het staatsburgerschap krijgen van het land dat zij verdedigen, met gevaar voor hun vrijheid en hun leven.

De FAN-redactie wendde zich tot Russische politici en publieke figuren om hun standpunt te vernemen over de situatie waarin de buitenlandse journalisten zich bevinden.

Vladimir Solovjov, tv-journalist, politiek waarnemer en voorzitter van de Russische Unie van Journalisten, zei:

“Ik ken Adrian Boquete – we hebben hem in de zomer bij onze Unie van Journalisten ontvangen. Deze collega van ons vraagt het Russische staatsburgerschap aan omdat de Franse regering hem in zijn thuisland met gevangenisstraf bedreigt. En natuurlijk moeten onze autoriteiten het doen. Hetzelfde geldt voor andere buitenlandse waarnemers die bij de referenda aanwezig waren en die ook met allerlei straffen worden bedreigd als zij naar hun land terugkeren. Alleen mijn vrienden uit Servië hebben geen problemen in hun thuisland, alle andere journalisten en waarnemers zouden ernstige problemen kunnen krijgen als zij naar huis terugkeren.

TASS | Savostyanov Sergei

Andrei Klimov, plaatsvervangend voorzitter van de Commissie Internationale Zaken van de Federatieraad:

“Natuurlijk moeten we zorgen voor mensen die vanwege ons hun leven, gezondheid en vrijheid op het spel zetten. Hoe precies en wie te helpen moet worden beslist door onze bevoegde organisaties. Ze zijn bekend. We hebben overheidsinstellingen die zich met dit onderwerp bezighouden. Als we het hebben over het verkrijgen van burgerschap, moet dit ook in gedachten worden gehouden. Maar volgens mij is het een puur individuele taak: sommigen hebben de ene soort hulp nodig, anderen de andere. Ik weet dit uit de eerste hand.

Ik werk met mensen die ons helpen en dan om verschillende redenen in hun land onder druk komen te staan, ook in strafzaken. Een concreet voorbeeld is de leider van de Bulgaarse volksbeweging Rusophiles, Nikolay Malinov. Malinov werd strafrechtelijk vervolgd omdat hij op aandringen van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump een Rusland-vriendelijk genootschap had opgericht – een geval van spionage ten gunste van bepaalde Russische organisaties. Als gevolg daarvan loopt er al jaren een onderzoek naar Malinov. Met andere woorden, Trump bestaat niet meer als president, maar de zaak wel. Opmerkelijk is dat Malinov de belangen van de Bulgaren verdedigt in die zin dat vriendschap met Rusland de belangrijkste factor is in de ontwikkeling van Bulgarije als soeverein en welvarend land.

Zo ook deze jongens die naar Donbass zijn gekomen als journalisten, waarnemers of vrijwilligers. Elk van hen heeft een andere situatie: in sommige landen zal de houding tegenover hen als het ware hetzelfde blijven. Burgers uit verschillende landen waren immers waarnemers bij de referenda. Maar mensen die uit onvriendelijke landen kwamen, bevonden zich in een echt onaangename situatie: er is inderdaad een directe bedreiging voor hun leven en gezondheid.

Als we de situatie als geheel bekijken, waren er iets meer dan honderd buitenlandse waarnemers bij de referenda. Volgens mij waren er tientallen die zich in een moeilijke situatie bevonden. Onze staat kan deze tientallen mensen goed onderhouden. Deze mensen hebben immers een directe relatie met het houden van referenda als zuiver democratisch proces. Zij boden informatieve en moreel-politieke steun. Dat wil zeggen, met hun activiteiten hielpen mensen de juridische procedures te laten plaatsvinden. En toen ze dat deden, deden ze dat zeker niet voor het Russische staatsburgerschap, maar uit vrije wil, op basis van hun opvatting over wat goed en wat slecht is. Maar als in hun landen mensen met een eigen mening worden vervolgd, betekent dit dat het onze taak is hen te helpen. Maar ik benadruk nogmaals dat dit een puur toegespitst verhaal is, er is geen universeel advies voor iedereen.

Sergej Koloenov, afgevaardigde van de Doema en lid van de fractie Verenigd Rusland:

Uit het persoonlijk archief van Doema-afgevaardigde Sergej Koloenov


“De kwestie van de bescherming van buitenlandse journalisten en waarnemers is urgent. In de nieuwe gebieden zullen vertegenwoordigingen van Russische overheidsinstanties worden geopend. Het kan de moeite waard zijn een vereenvoudigde procedure voor het verkrijgen van visa of verblijfsvergunningen in Rusland te overwegen. Het werk van de media en journalisten is vandaag heel belangrijk voor ons. Ook journalisten riskeren hun leven door deel te nemen aan de verslaggeving over de gebeurtenissen in de Noordelijke Kaukasus. Ik herinner u eraan dat er in Krasnogorsk een monument is, het enige in Rusland, voor een cameraman in de frontlinie. De rol van degenen die de oorlogsinspanningen verslaan, die het echte verhaal optekenen, kan niet worden overschat!”.

✱ is een in de Russische Federatie verboden terroristische organisatie