John Pilger: De komende oorlog – tijd om te protesteren

Bron: John Pilger, Consortium News 1 mei 2023 ~~~

Stiltes gevuld met een consensus van propaganda besmetten bijna alles wat we lezen, zien en horen. Oorlog via de media is nu een kerntaak van de zogenaamde reguliere journalistiek.

In 1935 werd in New York City het Congress of American Writers gehouden, twee jaar later gevolgd door nog een. Zij riepen “de honderden dichters, romanschrijvers, dramaturgen, critici, schrijvers van korte verhalen en journalisten” op om de “snelle afbrokkeling van het kapitalisme” en de dreiging van een nieuwe oorlog te bespreken. Het waren heftige evenementen die, volgens een verslag, werden bijgewoond door 3.500 leden van het publiek, waarvan er meer dan duizend werden geweigerd.

Arthur Miller, Myra Page, Lillian Hellman, Dashiell Hammett waarschuwden dat het fascisme in opkomst was, vaak vermomd, en de verantwoordelijkheid lag bij schrijvers en journalisten om zich uit te spreken. Steunbetuigingen van Thomas Mann, John Steinbeck, Ernest Hemingway, C Day Lewis, Upton Sinclair en Albert Einstein werden voorgelezen.

De journaliste en romanschrijfster Martha Gellhorn nam het op voor de daklozen en werklozen, en “ons allen onder de schaduw van gewelddadige grote macht”.

Martha, die een goede vriendin werd, vertelde me later bij haar gebruikelijke glas Famous Grouse en soda:

“De verantwoordelijkheid die ik voelde als journalist was enorm. Ik was getuige geweest van het onrecht en het lijden ten gevolge van de Depressie, en ik wist, wij allemaal wisten, wat er zou gebeuren als de stilte niet werd doorbroken.”

Haar woorden weerklinken in de stiltes van vandaag: het zijn stiltes gevuld met een consensus van propaganda die bijna alles wat we lezen, zien en horen besmet. Ik zal u één voorbeeld geven:

Op 7 maart publiceerden de twee oudste kranten van Australië, de Sydney Morning Herald en The Age, verschillende pagina’s over “de dreigende gevaren” van China. Ze kleurden de Stille Oceaan rood. Chinese ogen waren krijgshaftig, in opmars en dreigend. Het Gele Gevaar stond op het punt te vallen als door het gewicht van de zwaartekracht.

Er werd geen logische reden gegeven voor een aanval van China op Australië. Een “panel van deskundigen” presenteerde geen geloofwaardig bewijs: een van hen is een voormalig directeur van het Australian Strategic Policy Institute, een dekmantel voor het Defence Department in Canberra, het Pentagon in Washington, de regeringen van Groot-Brittannië, Japan en Taiwan en de westerse oorlogsindustrie.

“Beijing zou binnen drie jaar kunnen toeslaan,” waarschuwden ze. “We zijn er niet klaar voor.” Er worden miljarden dollars uitgegeven aan Amerikaanse nucleaire onderzeeërs, maar dat lijkt niet genoeg.”‘Australië’s holiday from history is over’: wat dat ook moge betekenen.

Er is geen bedreiging voor Australië, geen enkele. Het verre “gelukkige” land heeft geen vijanden, zeker niet China, zijn grootste handelspartner. Toch is het zwartmaken van China op basis van de lange Australische geschiedenis van racisme jegens Azië een soort sport geworden voor de zelfbenoemde “deskundigen”. Wat vinden de Chinees-Australiërs hiervan? Velen zijn verward en bang.

De auteurs van dit groteske stukje hielenlikkerij en onderdanigheid aan de Amerikaanse macht zijn Peter Hartcher en Matthew Knott, “nationale veiligheidsverslaggevers” worden ze geloof ik genoemd. Ik herinner me Hartcher van zijn door de Israëlische regering betaalde uitstapjes. De andere, Knott, is een spreekbuis voor de hoge pieten in Canberra. Geen van beiden heeft ooit een oorlogsgebied gezien en de extremen van menselijke verloedering en lijden.

“Hoe is het zover gekomen?” Martha Gellhorn zou zeggen als ze hier was. “Waar zijn de stemmen die nee zeggen? Waar is de kameraadschap?”

Postmodernisme aan de macht

De stemmen zijn te horen in de samizdat van deze en andere websites. In de literatuur zijn mensen als John Steinbeck, Carson McCullers en George Orwell achterhaald. Het postmodernisme is nu de baas. Het liberalisme heeft zijn politieke ladder opgetrokken. Australië, een ooit sombere sociaal-democratie, heeft een web van nieuwe wetten uitgevaardigd die geheimzinnige, autoritaire macht beschermen en het recht om te weten verhinderen. Klokkenluiders zijn vogelvrij en worden in het geheim berecht. Een bijzonder sinistere wet verbiedt “buitenlandse inmenging” door mensen die voor buitenlandse bedrijven werken. Wat betekent dit?

Democratie is nu fictief; er is de almachtige elite van het bedrijfsleven versmolten met de staat en de eisen van “identiteit”. Amerikaanse admiraals worden door de Australische belastingbetaler duizenden dollars per dag betaald voor “advies”. In het hele Westen is onze politieke verbeelding gesust door PR en afgeleid door de intriges van corrupte, uiterst matige politici: een Boris Johnson of een Donald Trump of een Sleepy Joe [Biden] of een Volodymyr Zelensky.

Geen enkel schrijverscongres in 2023 maakt zich zorgen over het “afbrokkelende kapitalisme” en de dodelijke provocaties van “onze” leiders. De meest beruchte daarvan, Tony Blair, een eerste klas crimineel volgens de Neurenberg-norm, is vrij en rijk. Julian Assange, die journalisten durfde te bewijzen dat hun lezers het recht hadden om te weten, zit in zijn tweede decennium van opsluiting.

De opkomst van het fascisme in Europa is onomstreden. Of “neonazisme” of “extreem nationalisme”, zoals u verkiest. In Oekraïne, de fascistische bijenkorf van het moderne Europa, is de cultus van Stepan Bandera opnieuw opgedoken, de gepassioneerde antisemiet en massamoordenaar die Hitlers “Jodenpolitiek” prees, waarbij 1,5 miljoen Oekraïense Joden werden afgeslacht. “We zullen jullie hoofden aan Hitlers voeten leggen,” verkondigde een pamflet van Bandera aan de Oekraïense Joden.

Stepan Bandera fakkeltocht parade in Kiev, 1 Januari 2020. (A1/Wikimedia Commons)

Tegenwoordig wordt Bandera in het westen van Oekraïne vereerd als held en hebben de EU en de VS tientallen standbeelden van hem en zijn medefascisten betaald, ter vervanging van die van Russische cultuurreuzen en anderen die Oekraïne hebben bevrijd van de oorspronkelijke nazi’s.

In 2014 speelden neo-nazi’s een sleutelrol in een door Amerika gefinancierde staatsgreep tegen de gekozen president, Viktor Janoekovitsj, die ervan werd beschuldigd “pro-Moskou” te zijn. Het coupregime omvatte prominente “extreme nationalisten” – nazi’s in alle opzichten.

Dit werd aanvankelijk uitvoerig gerapporteerd door de BBC en de Europese en Amerikaanse media. In 2019 besteedde Time magazine aandacht aan de “witte supremacistische milities” die actief zijn in Oekraïne. NBC News meldde: “Oekraïnes naziprobleem is echt.” De moord op vakbondsleden in Odessa werd gefilmd en gedocumenteerd.

Onder aanvoering van het Azov-regiment, waarvan het insigne, de “Wolfsangel”, berucht is vanwege de Duitse SS, viel het Oekraïense leger de oostelijke, Russisch sprekende Donbass-regio binnen. Volgens de Verenigde Naties werden in het oosten 14.000 mensen gedood. Zeven jaar later, toen de vredesconferenties van Minsk door het Westen werden gesaboteerd, zoals Angela Merkel bekende, viel het Rode Leger binnen.

Deze versie van de gebeurtenissen werd niet gemeld in het Westen. Als je het zelfs maar zegt, krijg je het verwijt een “Poetin-apologeet” te zijn, ongeacht of de schrijver (zoals ik) de Russische invasie heeft veroordeeld. Inzicht in de extreme provocatie die een door de NAVO bewapend grensgebied, Oekraïne, hetzelfde grensgebied waardoor Hitler binnenviel, voor Moskou betekende, is anathema.

Journalisten die naar de Donbass reisden werden in hun eigen land het zwijgen opgelegd of zelfs opgejaagd. De Duitse journalist Patrik Baab verloor zijn baan en van een jonge Duitse freelance verslaggeefster, Alina Lipp, werd beslag gelegd op haar bankrekening.

Zwijgen van intimidatie

In Groot-Brittannië is de stilte van de liberale intelligentsia een stilte van intimidatie. Staatsgesteunde kwesties als Oekraïne en Israël moeten worden vermeden als je een baan op de campus of een aanstelling als docent wilt behouden. Wat in 2019 gebeurde met voormalig Labourleider Jeremy Corbyn wordt herhaald op campussen waar tegenstanders van apartheid Israël achteloos worden besmeurd als antisemitisch.

Professor David Miller, ironisch genoeg de belangrijkste autoriteit van het land op het gebied van moderne propaganda, werd ontslagen door de Universiteit van Bristol omdat hij in het openbaar suggereerde dat de “activa” van Israël in Groot-Brittannië en zijn politieke lobby een onevenredige invloed wereldwijd uitoefenden – een feit waarvoor het bewijsmateriaal overvloedig is.

De universiteit huurde een vooraanstaand jurist in om de zaak onafhankelijk te onderzoeken. Zijn rapport sprak Miller vrij over de “belangrijke kwestie van academische vrijheid van meningsuiting” en oordeelde dat “de opmerkingen van professor Miller geen onwettige toespraak vormden”. Toch ontsloeg Bristol hem. De boodschap is duidelijk: wat voor schandaal het ook begaat, Israël heeft immuniteit en zijn critici moeten worden gestraft.

Een paar jaar geleden oordeelde Terry Eagleton, toen hoogleraar Engelse literatuur aan de Universiteit van Manchester, dat “er voor het eerst in twee eeuwen geen eminente Britse dichter, toneelschrijver of romanschrijver is die bereid is de grondslagen van de westerse manier van leven in twijfel te trekken”.

Er is geen Shelley die spreekt voor de armen, geen Blake voor utopische dromen, geen Byron die de corruptie van de heersende klasse verdoemt, geen Thomas Carlyle en John Ruskin die de morele ramp van het kapitalisme onthullen. William Morris, Oscar Wilde, HG Wells, George Bernard Shaw hadden vandaag de dag geen equivalenten. Harold Pinter leefde toen nog, “de laatste die zijn stem verhief”, schreef Eagleton.

Waar is het postmodernisme – de afwijzing van echte politiek en authentiek andersdenken – vandaan gekomen? De publicatie in 1970 van de bestseller van Charles Reich, The Greening of America, biedt een aanwijzing. Amerika was toen in een staat van beroering; Richard Nixon zat in het Witte Huis, een burgerlijk verzet, bekend als “de beweging”, was uit de marge van de samenleving losgebarsten te midden van een oorlog die bijna iedereen raakte. Samen met de burgerrechtenbeweging vormde het de ernstigste uitdaging voor de macht van Washington sinds een eeuw.

Op de omslag van Reich’s boek stonden deze woorden: “Er is een revolutie op komst. Het zal niet zijn zoals revoluties in het verleden. Het zal beginnen bij het individu.”

In die tijd was ik correspondent in de Verenigde Staten en herinner me de plotselinge verheffing van Reich, een jonge Yale-academicus, tot goeroe. De New Yorker had een sensationeel vervolg gegeven aan zijn boek, waarvan de boodschap was dat de “politieke actie en het vertellen van de waarheid” van de jaren zestig hadden gefaald en dat alleen “cultuur en introspectie” de wereld zouden veranderen. Het voelde alsof het hippiedom de consumentenklasse opeiste. En in zekere zin was dat ook zo.

Binnen een paar jaar had de cultus van het “ik-isme” het gevoel van saamhorigheid, sociale rechtvaardigheid en internationalisme van veel mensen bijna overwonnen. Klasse, geslacht en ras werden gescheiden. Het persoonlijke was het politieke en de media was de boodschap. Geld verdienen, zei men.

De jaren van Ronald Reagan en Bill Clinton maakten een einde aan “de beweging”, haar hoop en liederen. De politie was nu in open oorlog met zwarte mensen; Clintons beruchte sociale wetten braken wereldrecords in het aantal meestal zwarte mensen dat in de gevangenis belandde.

Demonstranten van George Floyd in Miami reageren op het afvuren van chemische irritatiemiddelen door de politie op 30mei 2020. (Mike Shaheen, CC BY 2.0, Wikimedia Commons)

Toen 9/11 plaatsvond, maakte het verzinnen van nieuwe “bedreigingen” aan de “grens van Amerika” (zoals het Project voor een Nieuwe Amerikaanse Eeuw de wereld noemde) de politieke desoriëntatie van diegenen die 20 jaar eerder een felle oppositie zouden hebben gevormd, compleet.

In de jaren daarna is Amerika oorlog gaan voeren met de wereld. Volgens een grotendeels genegeerd rapport van de Physicians for Social Responsibility, Physicians for Global Survival en de Nobelprijswinnende International Physicians for the Prevention of Nuclear War bedroeg het aantal doden in Amerika’s “oorlog tegen terreur” “minstens” 1,3 miljoen in Afghanistan, Irak en Pakistan.

Dit cijfer omvat niet de doden van de door de VS geleide en aangewakkerde oorlogen in Jemen, Libië, Syrië, Somalië en daarbuiten. Het werkelijke cijfer, aldus het rapport, “zou wel eens meer dan 2 miljoen kunnen zijn [of] ongeveer 10 keer groter dan wat het publiek, deskundigen en besluitvormers weten en [wordt] gepropageerd door de media en grote NGO’s.”

“Ten minste” een miljoen werden gedood in Irak, zeggen de artsen, of 5 procent van de bevolking.

Niemand weet hoeveel doden er zijn gevallen

De enormiteit van dit geweld en lijden lijkt geen plaats te hebben in het westerse bewustzijn. “Niemand weet hoeveel” is het refrein van de media. Blair en George W. Bush – en Straw en Cheney en Powell en Rumsfeld et al – liepen nooit gevaar te worden vervolgd. Blair’s propaganda maestro, Alistair Campbell, wordt gevierd als een “media persoonlijkheid”.

In 2003 filmde ik in Washington een interview met Charles Lewis, de veelgeprezen onderzoeksjournalist. We bespraken de invasie van Irak een paar maanden eerder. Ik vroeg hem: “Wat als de grondwettelijk vrijste media ter wereld George W. Bush en Donald Rumsfeld serieus in twijfel hadden getrokken en hun beweringen hadden onderzocht, in plaats van te verspreiden wat uiteindelijk grove propaganda bleek te zijn?”

Hij antwoordde. “Als wij journalisten ons werk hadden gedaan, is er een zeer, zeer goede kans dat we geen oorlog in Irak waren begonnen.”

Ik stelde dezelfde vraag aan Dan Rather, de beroemde CBS presentator, die me hetzelfde antwoord gaf. David Rose van de Observer, die de “dreiging” van Saddam Hoessein had gepromoot, en Rageh Omaar, toenmalig Irak-correspondent van de BBC, gaven me hetzelfde antwoord. Rose’s bewonderenswaardige berouw over het feit dat hij ” bedrogen ” was, sprak voor veel verslaggevers die de moed niet hadden dit te zeggen.

Hun punt is het herhalen waard. Hadden journalisten hun werk gedaan, hadden ze de propaganda in twijfel getrokken en onderzocht in plaats van die te versterken, dan zouden er vandaag misschien nog een miljoen Iraakse mannen, vrouwen en kinderen in leven zijn; miljoenen zouden hun huizen niet zijn ontvlucht; de sektarische oorlog tussen soennieten en sjiieten zou misschien niet zijn ontbrand, en Islamitische Staat zou misschien niet hebben bestaan.

Werp die realiteit over de roofzuchtige oorlogen die de Verenigde Staten en hun “bondgenoten” sinds 1945 hebben ontketend en de conclusie is adembenemend. Wordt dit ooit ter sprake gebracht in de scholen voor journalistiek?

Tegenwoordig is oorlog door de media een belangrijke taak van de zogenaamde mainstream journalistiek, die doet denken aan wat een officier van justitie van Neurenberg in 1945 beschreef:

“Voor elke grote agressie begonnen ze, met enkele uitzonderingen op grond van opportunisme, een perscampagne die berekend was om hun slachtoffers te verzwakken en het Duitse volk psychologisch voor te bereiden… In het propagandasysteem… waren de dagbladpers en de radio de belangrijkste wapens.”

Een van de hardnekkige stromingen in het Amerikaanse politieke leven is een cultisch extremisme dat het fascisme benadert. Hoewel Trump dit wordt toegeschreven, was het tijdens de twee termijnen van Barack Obama dat de Amerikaanse buitenlandse politiek serieus flirtte met fascisme. Dit werd bijna nooit gemeld.

“Ik geloof in Amerikaans exceptionalisme met elke vezel van mijn wezen,” zei Obama, die een favoriet presidentieel tijdverdrijf, bombardementen, en doodseskaders bekend als “speciale operaties” uitbreidde zoals geen enkele andere president had gedaan sinds de eerste Koude Oorlog.

Volgens een onderzoek van de Council on Foreign Relations liet Obama in 2016 26.171 bommen vallen. Dat zijn 72 bommen per dag. Hij bombardeerde de armste mensen en mensen van kleur: in Afghanistan, Libië, Jemen, Somalië, Syrië, Irak, Pakistan.

Elke dinsdag – meldde The New York Times – selecteerde hij persoonlijk degenen die zouden worden vermoord door hellevuurraketten afgevuurd vanuit drones. Bruiloften, begrafenissen, herders werden aangevallen, samen met degenen die probeerden de lichaamsdelen te verzamelen die het “terroristische doelwit” omringden.

Een vooraanstaande Republikeinse senator, Lindsey Graham, schatte goedkeurend dat Obama’s drones 4.700 mensen hadden gedood. “Soms raak je onschuldige mensen en dat haat ik,” zei hij, maar we hebben een aantal zeer hooggeplaatste leden van Al Qaeda uitgeschakeld.

In 2011 vertelde Obama de media dat de Libische president Muammar Gaddafi “genocide” tegen zijn eigen volk plande. “We wisten…,” zei hij, “dat als we nog één dag zouden wachten, Benghazi, een stad ter grootte van Charlotte [North Carolina], een bloedbad zou kunnen ondergaan dat in de hele regio zou nagalmen en het geweten van de wereld zou bezoedelen.”

Dit was een leugen. De enige “dreiging” was de komende nederlaag van fanatieke islamisten door Libische regeringstroepen. Met zijn plannen voor een herleving van onafhankelijk pan-Afrikanisme, een Afrikaanse bank en Afrikaanse munt, allemaal gefinancierd door Libische olie, werd Kadhafi neergezet als een vijand van het westerse kolonialisme op het continent waar Libië de op één na modernste staat was.

Het doel was Khadafi’s “bedreiging” en zijn moderne staat te vernietigen. Gesteund door de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk lanceerde de NAVO 9.700 vluchten tegen Libië. Een derde daarvan was gericht op infrastructuur en burgerdoelen, aldus de VN. Er werden uraniumkoppen gebruikt; de steden Misurata en Sirte werden onder een bommentapijt bedolven. Het Rode Kruis identificeerde massagraven en Unicef meldde dat “de meeste [gedode] kinderen jonger waren dan tien jaar”.

Toen Hillary Clinton, Obama’s minister van Buitenlandse Zaken, te horen kreeg dat Kadhafi door de opstandelingen gevangen was genomen en met een mes was geslachtofferd, lachte ze en zei voor de camera: “We kwamen, we zagen, hij stierf!”

Op 14 september 2016 meldde de commissie Buitenlandse Zaken van het Lagerhuis in Londen de conclusie van een jarenlang onderzoek naar de NAVO-aanval op Libië, die zij omschreef als een “reeks leugens” – waaronder het Benghazi-slachtofferverhaal.

De NAVO-bombardementen stortten Libië in een humanitaire ramp, waarbij duizenden mensen omkwamen en honderdduizenden anderen op de vlucht sloegen, en waardoor Libië van het Afrikaanse land met de hoogste levensstandaard veranderde in een door oorlog verscheurde mislukte staat.

Onder Obama breidden de VS hun geheime “special forces”-operaties uit tot 138 landen, oftewel 70 procent van de wereldbevolking. De eerste Afro-Amerikaanse president lanceerde wat neerkwam op een volledige invasie van Afrika.

Het U.S. African Command (Africom), dat doet denken aan de Scramble for Africa in de 19e eeuw, heeft sindsdien een netwerk opgebouwd van collaborerende Afrikaanse regimes die staan te springen om Amerikaanse steekpenningen en wapens. De “soldier to soldier” doctrine van Africom omvat Amerikaanse officieren op elk niveau, van generaal tot officier. Alleen de koloniale safarihelmen ontbreken.

Het is alsof Afrika’s trotse bevrijdingsgeschiedenis, van Patrice Lumumba tot Nelson Mandela, door de zwarte koloniale elite van een nieuwe blanke meester in de vergetelheid is geraakt. De “historische missie” van deze elite, waarschuwde de goedgeinformeerde Frantz Fanon, is de bevordering van “een welig tierend, maar gecamoufleerd kapitalisme”.

In het jaar dat de NAVO Libië binnenviel, 2011, kondigde Obama aan wat bekend werd als de “pivot to Asia”. Bijna tweederde van de Amerikaanse zeestrijdkrachten zou worden overgebracht naar de Aziatisch-Pacifische regio om “de dreiging van China het hoofd te bieden”, in de woorden van zijn minister van Defensie.

Er was geen dreiging vanuit China; er was een dreiging voor China vanuit de Verenigde Staten; zo’n 400 Amerikaanse militaire bases vormden een boog langs de rand van China’s industriële kerngebieden, die een functionaris van het Pentagon goedkeurend omschreef als een “strop”.

Tegelijkertijd plaatste Obama raketten in Oost-Europa gericht op Rusland. Het was de zalig verklaarde ontvanger van de Nobelprijs voor de Vrede die de uitgaven voor kernkoppen verhoogde tot een hoger niveau dan dat van welke Amerikaanse regering dan ook sinds de Koude Oorlog – nadat hij in 2009 in een emotionele toespraak in het centrum van Praag had beloofd “de wereld van kernwapens te verlossen”.

Obama en zijn regering wisten heel goed dat de coup die zijn assistent-staatssecretaris, Victoria Nuland, in 2014 moest leiden tegen de regering van Oekraïne, een Russische reactie zou uitlokken en waarschijnlijk tot oorlog zou leiden. En dat is ook gebeurd.

Ik schrijf dit op 30 april, de verjaardag van de laatste dag van de langste oorlog van de 20e eeuw, in Vietnam, waarvan ik verslag heb gedaan. Ik was erg jong toen ik in Saigon aankwam en ik heb veel geleerd. Ik leerde het kenmerkende gedreun van de motoren van reusachtige B-52’s herkennen, die hun vernietiging van boven de wolken lieten vallen en niets en niemand spaarden; ik leerde niet weg te kijken bij een verkoolde boom vol menselijke delen; ik leerde vriendelijkheid te waarderen als nooit tevoren; ik leerde dat Joseph Heller gelijk had in zijn meesterlijke Catch-22: dat oorlog niet geschikt is voor verstandige mensen; en ik leerde over “onze” propaganda.

Gedurende de hele oorlog zei de propaganda dat een zegevierend Vietnam zijn communistische ziekte zou verspreiden naar de rest van Azië, waardoor het Grote Gele Gevaar in het noorden zou neerstrijken. Landen zouden vallen als dominostenen.

Ho Chi Minh’s Vietnam won, en niets van het bovenstaande gebeurde. In plaats daarvan bloeide de Vietnamese beschaving op, opmerkelijk genoeg, ondanks de prijs die ze betaalden: 3 miljoen doden. De verminkten, de misvormden, de verslaafden, de vergiftigden, de verlorenen.

Als de huidige propagandisten hun oorlog met China krijgen, zal dit een fractie zijn van wat komen gaat. Laten we spreken.


John Pilger heeft tweemaal de hoogste Britse prijs voor journalistiek gewonnen en is internationaal verslaggever van het jaar, nieuwsverslaggever van het jaar en beschrijvend schrijver van het jaar geweest. Hij heeft 61 documentaires gemaakt en won een Emmy, een BAFTA en de prijs van de Royal Television Society. Zijn Cambodja Year Zero wordt genoemd als een van de tien belangrijkste films van de 20e eeuw. Hij kan worden benaderd op www.johnpilger.com


Gerelateerd (berichten in dit archief):