BRICS-11: rationeel antwoord op westerse oorlogszucht

11sep 2023 by ian 
Bron: Paul Lookman 
Dewereldmorgen 11 september 2023 ~~~

De oorlog in Oekraïne legt het disfunctioneren van de NAVO bloot. BRICS omarmt zes nieuwe leden. Het Westen verliest daarmee de controle over de energiebronnen van het Midden-Oosten en de grondstoffen van Afrika.

Het Westen komt stilaan tot de conclusie dat er iets grondig mis is met het Oekraïne-project. De NAVO is blijkbaar niet opgewassen tegen het Russische leger, dat gemakkelijk kon afrekenen met steeds zwaardere westerse wapens. De alliantie werd met de neus op de feiten gedrukt: falende productiecapaciteit en wapensystemen, specifiek qua luchtverdediging, elektronische oorlogsvoering, artillerie en hypersonische raketten. Het besef dringt door dat de Russen over superieure wapens beschikken en een indrukwekkende strategische en tactische doctrine volgen. Van verklaringen als die van de Canadese premier Justin Trudeau dat de G7 Oekraïne zal blijven steunen “zo lang als nodig is” en “we Rusland niet kunnen en mogen laten winnen”, liggen steeds minder mensen nog wakker.

Slachtoffermijdend

Na het bezoek op 23 augustus aan Kiev van de Amerikaanse senatoren Richard Blumenthal, Elizabeth Warren en Lindsey Graham liet Blumenthal een opiniestuk verschijnen waarin hij stoeft dat de VS “waar voor zijn geld” krijgt in Oekraïne: “Voor nog geen 3% van ons defensiebudget is Oekraïne erin geslaagd de militaire slagkracht van Rusland met de helft verminderen”. Het argument is gemeengoed onder de haviken in Washington. Die dringen aan op voortzetting van de strijd en klagen dat Oekraïne te ‘slachtoffermijdend’ is geworden. En dat terwijl de CIA heeft vastgesteld dat het tegenoffensief van Oekraïne er niet in zal slagen zijn primaire doel te verwezenlijken: het doorsnijden van de Russische landbrug naar de Krim.

De impasse in de oorlog is meer dan een misrekening van westerse beleidsmakers. De situatie zet de schijnwerpers op het disfunctioneren van de NAVO, maar ook van andere internationale instellingen.

De proxy-oorlog tegen Rusland in Oekraïne moest het westerse gezag herbevestigen. Maar het omgekeerde gebeurde. De ongekend harde financiële sancties moesten onrust onder de Russische bevolking bewerkstelligen. Die onrust moest leiden tot de val van Poetin en het aantreden van een plooibare, westers gezinde, president. De impasse in de oorlog is meer dan een misrekening van westerse beleidsmakers. De situatie zet de schijnwerpers op het disfunctioneren van de NAVO, maar ook van andere internationale instellingen. De VN komt, afgezien van humanitaire hulp en bemiddeling bij het Zwarte Zee-graaninitiatief, niet verder dan handenwringend toekijken. Het conflict tussen de grootmachten heeft elk initiatief tot hervormingen van de internationale instellingen bevroren.

Weerwerk

In een interview met Andrew (Judge) Napolitano op 26 augustus geeft de immer goed geïnformeerde gewezen Amerikaanse ambassadeur Alastair Crooke zijn interessante kijk op het geopolitieke weerwerk van de oorlog en het ontstaan van nieuwe antiwesterse samenwerkingsverbanden. Crooke wijst op de disfunctionaliteit van het Westen onder invloed van het woke-fenomeen, de vrees een Europese identiteit te verliezen, de aanslag op de levensstandaard, de zich openbarende zwakheden van de NAVO en de absurde politieke en militaire besluitvorming die de BRICS aantrekkelijker maakt voor tal van landen.

Het beslag op Russische tegoeden, de verbanning uit het SWIFT-betalingssysteem, de handelsblokkade tegen Rusland, dat zijn allemaal zaken die niet-westerse landen tot nadenken aanzetten en antikoloniale sentimenten oproepen.

Het Amerikaanse optreden pakt faliekant uit voor het Westen, aldus Crooke. Het beslag op Russische tegoeden, de verbanning uit het SWIFT-betalingssysteem, de handelsblokkade tegen Rusland, dat zijn allemaal zaken die niet-westerse landen tot nadenken aanzetten en antikoloniale sentimenten oproepen. Niet-gebonden landen komen tot de conclusie dat het westerse financiële systeem neerkomt op voogdij, en dat het verwerven van soevereiniteit de-dollarisatie vereist. De opstand in de voormalige Franse kolonies Burkina Faso, Guinee (voormalig Frans-Guinee), Mali, Niger en recent Gabon moet een einde maken aan de CFA-frank. De ex-kolonies gaan er niet langer mee akkoord dat Frankrijk hun fiscale beleid stuurt en het monopolie heeft op de ontginning van hun bodemrijkdommen.

Met-ons-of-tegen-ons

De gebeurtenissen hebben er toe bijgedragen dat BRICS, de alliantie tussen Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika, een zestal nieuwe leden omarmde: Iran, Argentinië, Egypte, Ethiopië, Saoedi Arabië, en de Verenigde Arabische Emiraten (UAE). Daarmee verliest het Westen de controle over de energiebronnen van het Midden-Oosten en de grondstoffen van Afrika. Washington heeft geprobeerd Saoedi Arabië ervan te weerhouden zich aan te sluiten. Maar kroonprins en feitelijk machthebber Mohammad bin Salman al-Saoed (MbS) had blijkbaar zijn buik vol van de overheersende Amerikaanse leiders. Het lidmaatschap van het – na de VS – grootste olieproducerende land ter wereld wordt van kracht op 1 januari 2024. Net als de UAE verwerpt het de Amerikaanse ‘met-ons-of-tegen-ons’ eis.

Het dreef Saoedi Arabië, de spil rond de petrodollar en trouwe klant van Amerikaans schuldpapier, in de armen van BRICS, dat zes van de negen grootste energieproducenten ter wereld vertegenwoordigt, net als de belangrijkste energieverbruikers.

Per saldo schiet Washington op spectaculaire wijze in eigen voet. Het dreef Saoedi Arabië, de spil rond de petrodollar en trouwe klant van Amerikaans schuldpapier, in de armen van BRICS, dat zes van de negen grootste energieproducenten ter wereld vertegenwoordigt, net als de belangrijkste energieverbruikers. In juni dumpten de Saoedi’s voor de derde maand op rij ruim $3 miljard aan Amerikaanse staatsobligaties, waarmee hun pakket een dieptepunt bereikte van $108 miljard, het kleinst van de afgelopen zes jaar. Als grootste olie-exporteur ter wereld is Saoedi Arabië traditioneel sterkhouder van een mondiaal systeem waarin ruwe olie in Amerikaanse munt wordt verhandeld. Als BRICS-lid zullen de Saoedi’s ook andere munten dan dollars gaan accepteren, wat de dominantie van de Amerikaanse dollar ondergraaft.

Wereldsysteem

Washington heeft de afgelopen tien jaar de dollar gemilitariseerd. Naast betalingsinstrument moest de munt dienen om de Amerikaanse wereldwijde hegemonie te waarborgen. Vandaag zien we de enorme tegenreactie. Alles duidt erop dat de Amerikaanse macht over zijn hoogtepunt heen is. Niet enkel de BRICS-11, maar veel ongebonden landen verzetten zich tegen één land dat het wereldsysteem domineert. Er is nood aan hervorming van de internationale instellingen. Er moet plaats worden gemaakt voor niet-westerse landen. Zelfs VN-secretaris-generaal António Guterres is voorstander van hervorming van het internationale financiële systeem en democratisering van de VN-Veiligheidsraad. Hoe dat moet, zei hij er niet bij. Misschien kunnen de plannen van de BRICS-11 daarvoor model staan.

Tenslotte: wat met Oekraïne? Volgens Antwerpen hoogleraar Tom Sauer moet gesleuteld worden aan de Europese veiligheidsorde, met een plaats voor Oekraïne én Rusland. De NAVO moet een collectieve veiligheidsorganisatie worden naar het voorbeeld van de OVSE. Dat zoiets kan werken leert de ervaring in de 19e eeuw, aldus Sauer, die betreurt dat meer dan een half miljoen mensenlevens onnodig moesten worden opgeofferd. Vlak na de Koude Oorlog lagen die voorstellen op tafel. Waarom zijn die niet uitgewerkt, zo vraagt Sauer zich af. Dan had die oorlog en alle ellende van dien niet plaatsgevonden.