Poetin zet eindelijk een stap op de escalatieladder

Bron: Andrew Korybko 
substack 22 november 2024

Hij wil de nog grotere provocaties afschrikken die het Westen nu zou kunnen beramen, zoals het destabiliseren en vervolgens binnenvallen van Wit-Rusland, met de bedoeling om hem te dwingen de bestaande LOC te bevriezen en vervolgens mogelijk de inzet van Westerse/NAVO-vredeshandhavers daar te accepteren.

Poetin verraste de wereld op donderdag toen hij het volk vertelde dat Rusland eerder die ochtend een nieuwe hypersonische middellangeafstandsraket had getest tijdens een aanval op een beroemd industrieel complex uit het Sovjettijdperk in de Oekraïense stad Dnepropetrovsk. Hij legde uit dat dit een reactie was op de recente toestemming van de VS en het VK aan Oekraïne om hun langeafstandsraketten binnen Rusland te gebruiken. Hun beslissing veroorzaakte dat de NAVO-Russische proxyoorlog in Oekraïne “elementen van mondiale aard aannam”, in zijn woorden.

Zoals hier werd uitgelegd met betrekking tot het “moment van de waarheid” waartoe deze laatste fase van het conflict leidde, stond hij voor de keuze om ofwel te escaleren of zijn beleid van strategisch geduld voort te zetten, waarbij het eerste de pogingen van Trump om tot een vredesakkoord te komen zou kunnen verijdelen, terwijl het tweede meer agressie zou kunnen uitlokken. Poetin koos voor het eerste en deed dat op een creatieve manier die weinigen hadden voorzien. Het Oreshnik raketsysteem waarvan hij donderdag het bestaan onthulde, heeft MIRV’s (Multiple Independently Targetable Reentry Vehicles).

Het is in wezen hetzelfde soort wapen dat Rusland zou kunnen gebruiken in het geval van een nucleair conflict met het Westen, omdat de bovengenoemde eigenschap in combinatie met de hypersonische snelheid betekent dat het onmogelijk te onderscheppen is. Met andere woorden, Poetin heeft op de meest overtuigende manier de Russische nucleaire sabel laten ratelen, zonder een kernwapen te testen, wat zijn regering eerder bevestigde niet te zullen doen om de redenen die hier zijn uitgelegd. Hij beklimt dus eindelijk de escalatieladder.

Poetin weigerde tot nu toe te escaleren als reactie op de meer dan 1000 dagen durende Oekraïense provocaties met NAVO-steun, waaronder het bombarderen van het Kremlin, van systemen voor vroegtijdige waarschuwing, van strategische vliegvelden, van kerncentrales en van de Krimbrug, naast vele andere gevoelige doelen, om een Derde Wereldoorlog te voorkomen. Hij gaf tot nu toe ook voorrang aan politieke doelen boven militaire, maar dat is nu allemaal aan het veranderen omdat hij zich realiseerde dat zijn strategisch geduld werd geïnterpreteerd als zwakte en alleen maar meer agressie uitlokte.

Aangezien het gebruik van Westerse wapens door Oekraïne binnen het Russische grondgebied van voor 2014 niet uniek is, omdat de HIMARS al is gebruikt in Belgorod en de Koersk-regio, waar Oekraïne in de zomer met steun van de NAVO binnenviel, rijst de vraag waarom het meer dan drie maanden duurde voordat zijn mening veranderde. Ook moet worden opgemerkt dat Rusland niet noemenswaardig heeft gereageerd op het feit dat Oekraïne de F-16’s heeft ingezet, ondanks dat Lavrov eerder had gewaarschuwd dat ze met kernwapens zouden kunnen zijn uitgerust.

Rusland heeft misschien informatie ontvangen dat het Westen in de toekomst een nog grotere provocatie beraamt. Wit-Russische media hebben net een documentaire uitgezonden waarin een Westers complot wordt onthuld om hun land te destabiliseren en binnen te vallen, waarover lezers meer te weten kunnen komen door de zeven analyses die in deze documentaire worden genoemd hier te bekijken. Er werd ook geoordeeld dat “Ruslands geüpdatete nucleaire doctrine erop gericht is om onaanvaardbare provocaties van de NAVO af te schrikken”, en het bovenstaande is daar zeker een voorbeeld van.

Poetins strategische geduld zou uiteindelijk zijn grenzen hebben bereikt als hij er lucht van kreeg dat er iets dergelijks op til was, wat zou verklaren waarom hij de opdracht zou geven om de Oreshnik in te zetten tegen dat industriële complex uit het Sovjettijdperk in Centraal-Oekraïne om een onmiskenbare boodschap te sturen naar het Westen om zijn plannen te heroverwegen. Als je bedenkt hoe bezorgd hij is over het vermijden van de Derde Wereldoorlog, is het ook logisch waarom zijn woordvoerder bevestigde dat Rusland de VS hier ongeveer een half uur van tevoren over heeft ingelicht.

Immers, het lanceren van een hypersonische raket voor de middellange afstand naar het westen zonder enige kennisgeving vooraf had de VS in paniek kunnen brengen door dit te interpreteren als het begin van een mogelijke nucleaire eerste aanval door Rusland, waarmee het scenario in gang wordt gezet dat hij zo hard heeft geprobeerd te voorkomen.

Er is hier, hier en hier geschreven dat Trump zijn toevlucht daartoe zou kunnen nemen, maar de laatste ATACMS-escalatie – die als een provocatie kan worden beschouwd omdat deze raketten een veel groter bereik hebben dan de HIMARS – suggereert dat de “Collectieve Biden” besloot om dat eerder te doen uit angst dat welke deal dan ook die hij met Poetin zou kunnen sluiten, te veel belangen van de VS in gevaar zou brengen. Daarom heeft Poetin nu misschien besloten om de VS voor te zijn door “te escaleren om te de-escaleren” op de voorwaarden van Rusland.

Donderdagochtend werd voor het eerst een MIRV gebruikt in gevechtshandelingen, wat veel belangrijker is dan dat de VS “de kikker kookt” door het bereik uit te breiden van de raketten die Oekraïne al heeft kunnen gebruiken binnen de grenzen van Rusland van voor 2014, nadat ze hun escalatieplannen opnieuw lang van tevoren hadden aangekondigd, vooral omdat slechts weinigen het zagen aankomen en de VS slechts ongeveer 30 minuten van tevoren op de hoogte waren. Poetin waarschuwde ook dat de nieuwe doctrine van Rusland het mogelijk maakt om dergelijke wapens te gebruiken tegen degenen die Oekraïne bewapenen.

Het is onwaarschijnlijk dat hij zijn voorzichtigheid overboord zal gooien door Oreshniks te lanceren tegen militaire doelen in NAVO-landen met het risico de Derde Wereldoorlog te ontketenen, maar het is niet uitgesloten dat de volgende escalatie die hij overweegt als reactie op meer agressie het bombarderen van Moldavië is. Woordvoerster Zakharova van het Ministerie van Buitenlandse Zaken zei eerder in de week dat de door het Westen gesteunde regering daar “het land in een snel tempo verandert in een logistiek knooppunt dat wordt gebruikt om de Oekraïense strijdkrachten te bevoorraden”.

Het is echter geen lid van de NAVO, dus Rusland kan het bombarderen zonder de rode lijnen van het Westen te overschrijden en toch het signaal afgeven dat hij niet zo’n doetje is als ze zelf dachten nadat ze de redenen voor zijn strategisch geduld misverstaan hadden als ze hem zelfs na de escalatie van donderdag blijven provoceren. Ze willen dat hij instemt met Westerse/NAVO-vredeshandhavers langs de bestandslijn, de voortdurende militarisering van Oekraïne, zijn toekomstige NAVO-lidmaatschap en geen verandering in zijn anti-Russische wetgeving.

Poetin daarentegen wil Oekraïense verdrijving uit de vier regio’s die in september 2022 voor aansluiting bij Rusland hebben gestemd, geen Westerse/NAVO-vredeshandhavers langs de LOC, Oekraïnes demilitarisering, het herstel van zijn grondwettelijke neutraliteit en de intrekking van zijn anti-Russische wetgeving. Het Westen een hak zetten door te “escaleren om te de-escaleren”, of in ieder geval eindelijk de escalatieladder te beklimmen in reactie op hun provocaties, is er dus op gericht om zoveel mogelijk van deze maximale doelen te bereiken.

Als hij voet bij stuk houdt en niet afwijkt van zijn nieuwe aanpak, die volgens sommigen al veel eerder had moeten worden toegepast na het mislukken van de vredesbesprekingen in het voorjaar van 2022, dan maakt hij een veel grotere kans om ten minste een deel van de belangrijkste doelen te bereiken. De NAVO kan altijd conventioneel ingrijpen in Oekraïne ten westen van de Dnjepr om iets van haar geopolitieke project te redden, dus Rusland moet ervan uitgaan dat het niet in staat zal zijn om dat deel van het land te demilitariseren of te denazificeren.

Wat het echter wel kan doen, is militaire en diplomatieke middelen inzetten (zowel afzonderlijk als in combinatie via zijn bovengenoemde nieuwe aanpak) om controle te krijgen over al het grondgebied dat het opeist als het zijne ten oosten van de Dnjepr, mogelijk inclusief de gelijknamige stad Zaporozjye met meer dan 700.000 inwoners. De nieuwe LOC zou dan kunnen worden gepatrouilleerd door louter niet-westerse troepen die worden ingezet als onderdeel van een VN-mandaat, terwijl Oekraïne zou kunnen worden gedwongen om alles wat onder zijn controle blijft ten oosten van de Dnjepr te demilitariseren.

Alle zware wapens zouden in westelijke richting moeten worden teruggetrokken als onderdeel van een enorme gedemilitariseerde zone (DMZ), terwijl de mogelijkheid bestaat dat deze “Transdnjepr”-regio ook politieke autonomie krijgt of op zijn minst culturele autonomie om de rechten van etnische Russen en diegenen die die taal spreken te beschermen. Dit scenario werd hier voor het eerst voorgesteld in maart en zou de vorm kunnen aannemen die hieronder is afgebeeld, waarbij het westelijke deel van het land in het blauw mogelijk NAVO-troepen herbergt als onderdeel van de regeling die dan zal worden beschreven:

Oekraïne zou kunnen worden afgeschrikt om het staakt-het-vuren te verbreken omdat de DMZ het land in een nadelige positie plaatst, terwijl Rusland zou worden afgeschrikt door de “veiligheidsgaranties” die Oekraïne dit jaar met een aantal NAVO-landen heeft bedongen, wat neerkomt op de facto artikel 5-steun. Terwijl Rusland de DMZ zou kunnen binnenstormen, zou de NAVO ook West-Oekraïne kunnen binnenstormen of mogelijk zelfs de Dnjepr kunnen oversteken, hetzij door een snelle interventie of omdat ze haar troepen al ten westen van de rivier heeft ingezet volgens stilzwijgende afspraken met Rusland.

Wat in de drie voorgaande paragrafen is beschreven, is het maximum dat Rusland realistisch gezien kan bereiken gezien de nieuwe militair-strategische omstandigheden waarin het zich bevindt, meer dan 1000 dagen na het begin van de speciale operatie. Poetin is uiteindelijk begonnen met het beklimmen van de escalatieladder om de nog grotere provocaties af te schrikken die het Westen nu zou kunnen beramen met de bedoeling hem te dwingen de bestaande LOC te bevriezen en vervolgens mogelijk de inzet van Westerse/NAVO-vredeshandhavers daar te accepteren.

Zo’n scenario zou voor hem volstrekt onaanvaardbaar zijn vanuit het oogpunt van Ruslands nationale veiligheidsbelangen en zijn eigen reputatie, na zijn belofte om de uitbreiding van de NAVO in Oekraïne tegen te gaan. Dat blok ten westen van de Dnjepr houden en alles ten oosten daarvan en ten noorden van de administratieve grenzen van de vier voormalige Oekraïense regio’s die in september 2022 bij Rusland kwamen, voorlopig bekend als de “Transdnjepr”-regio, demilitariseren, zou echter een aanvaardbaar compromis zijn.

Trump zou dit pragmatisch genoeg kunnen vinden voor hem om mee in te stemmen, omdat het nog steeds door alle relevante partijen in het conflict als een overwinning kan worden gezien (Rusland heeft bijvoorbeeld land gewonnen en een DMZ diep in Oekraïne gecreëerd; Oekraïne blijft bestaan als een staat; en de VS hebben West-Oekraïne de facto opgenomen in de NAVO). Het zou zelfs al eerder in werking kunnen treden als een van beide partijen “escaleert om te de-escaleren” vóór zijn inauguratie en dit het “wederzijds gezichtsreddende” compromis is dat ze bereiken om een Derde Wereldoorlog te voorkomen.

Het zou natuurlijk beter zijn als ze hiermee instemmen zonder een Cuba-achtige crisis te ontketenen die uit de hand dreigt te lopen, vandaar dat hun diplomaten er nu over moeten beginnen te praten of dat een derde land zoals India het achter de schermen moet voorstellen om de bal aan het rollen te krijgen. Poetins nieuwe (en aantoonbaar langverwachte) benadering geeft aan dat hij het bevriezen van de bestaande LOC, en vooral het inzetten van NAVO/Westerse vredeshandhavers daar, niet zal accepteren en zal escaleren om dat te voorkomen.

Hij zou zelfs zover kunnen gaan om tactische kernwapens te gebruiken in Oekraïne (en/of het logistieke knooppunt van de NAVO in Moldavië) als hij het gevoel heeft dat hij in het nauw wordt gedreven door de veranderende omstandigheden waarin het Westen hem binnenkort zou kunnen plaatsen door zijn mogelijk komende grotere provocaties (bijv. het destabiliseren en binnenvallen van Wit-Rusland). Het Westen moet Poetin daarom serieus beginnen te nemen nadat hij eindelijk is begonnen met het beklimmen van de escalatieladder, want als zij hem te ver pushen kan het ergste scenario van een Derde Wereldoorlog onvermijdelijk worden.