Bron: Matthew Ehret The Strategic Culture Foundation 1 september 2022 (geblokkeerd in EU) matthewehret.substack 2 september 2022 ~~~
Het bezoek van Xi Jinping aan Saoedi-Arabië is de voorbode van meer tektonische veranderingen in de regels van het Grote Spel op manieren die weinigen zich hebben gerealiseerd.
Terwijl veel mensen snel kritiek hebben op China omdat het de andere kant op heeft gekeken terwijl het afschuwelijke door Saudi-Arabië geleide offensief in Jemen sinds 2015 honderdduizenden burgers is blijven doden, missen diezelfde mensen het feit dat er een hogere geopolitieke realiteit aan het ontstaan is die een veel groter voordeel zal hebben voor zowel de bevolking van Jemen als de mensheid meer in het algemeen als het niet wordt gesaboteerd.
Voor alle duidelijkheid: Saudi-Arabië heeft veel bloed aan haar handen.
De monarchie is echter ook niet alleen maar de eendimensionale speler die velen vaak veronderstellen en wiens doel het is zich voor altijd te koesteren in de olieopbrengsten terwijl zij het wahhabitische radicalisme over de Arabische wereld verspreidt en elk volk dat haar in de weg staat, onderwerpt.
Er is ook een opkomende robuuste jonge generatie in Saoedi-Arabië (de helft van de 31 miljoen Saoedi’s is jonger dan 25) en een hernieuwde omhelzing van geavanceerde technologische vooruitgang als motor voor een post-hydrocarbon tijdperk. Deze gezondere dynamiek binnen de Saoedische bevolking en bestuurlijke klasse werd duidelijk geschetst in het Saoedische Vision 2030-programma van april 2016 en eerder in de Gezamenlijke Verklaring van januari 2016 tussen de Volksrepubliek China en het Koninkrijk Saoedi-Arabië, die luidde: “In het proces van het gezamenlijk nastreven van de Zijderoute Economische Gordel en het 21e-eeuwse Maritieme Zijderoute-initiatief, is China bereid om ontwikkelingsstrategieën te coördineren met Arabische staten, elkaars voordelen en mogelijkheden in te zetten, de internationale samenwerking op het gebied van productiecapaciteit te bevorderen en de samenwerking op het gebied van infrastructuurbouw, handels- en investeringsbevordering, kernenergie, ruimtesatelliet, nieuwe energie, landbouw en financiën te versterken, om zo gemeenschappelijke vooruitgang en ontwikkeling te bereiken waarvan onze twee volkeren zullen profiteren.”
Deze positieve oriëntatie blijkt uit een reeks op gezond verstand gebaseerde transformaties van de prioriteiten van het buitenlands beleid van Saoedi-Arabië in de afgelopen jaren, die mogelijk zijn gemaakt door de soepele diplomatie van zowel China als Rusland, die een leidende rol spelen bij de totstandbrenging van een nieuwe levensvatbare veiligheids/financiële architectuur, ver buiten de controle van de westerse unipolaristen. Een van de belangrijkste van deze nieuwe prioriteiten is de oriëntatie van het oosten op een pro-China-beleid, en de verbetering van de diplomatieke betrekkingen met historische vijanden in de regio.
Herbouwen van relaties en stabiliteit in het Midden-Oosten
In november 2020 hebben Saoedi-Arabië en Irak hun grenzen heropend en zijn ze begonnen met het herstel van de samenwerkingsbanden, 30 jaar nadat Saddams invasie van Koeweit de betrekkingen bijna volledig had afgesneden. Saoedi-Arabië en Turkije (die beide te lijden hadden onder overlappende belangengebieden in het Midden-Oosten) zijn ook hard op weg hun betrekkingen te herstellen, met Erdogan en kroonprins Bin Salman die een “nieuw tijdperk van samenwerking” aankondigden na het bezoek van de laatste aan Ankara. In hun gezamenlijke communiqué schreven Saoedi-Arabië en Turkije over “hun gemeenschappelijke vastberadenheid om de samenwerking in de bilaterale betrekkingen tussen de twee landen te verbeteren, onder meer op politiek, economisch, militair, veiligheids- en cultureel gebied.”
Pas drie dagen na deze ontmoeting had de Iraakse premier Mustafa al-Kadhimi een ontmoeting met de kroonprins in Jeddah, waar zaken als economie, regionale stabiliteit, “bilaterale betrekkingen en mogelijkheden voor gezamenlijke samenwerking” werden besproken (gevolgd door de ontmoeting van de Iraakse premier met zijn Iraanse collega’s een dag later). Iran en Irak leggen momenteel de laatste hand aan de eerste spoorverbinding in de geschiedenis tussen beide staten: de Shalamcheh-Basra-spoorlijn, die gemakkelijk kan worden aangesloten op de bestaande 1500 km lange spoorlijn door Irak en vervolgens gemakkelijk kan worden doorgetrokken naar Syrië en Libanon als onderdeel van de zuidelijke corridor van de BRI.
Iran en Saudi-Arabië hebben ook hun inspanningen opgevoerd om de diplomatieke banden te herstellen nadat de rampzalige executie van de sjiitische geestelijke Nimr-al-Nimr de banden in 2016 volledig had verbroken. Andere Golfstaten die ook de banden met Iran hadden verbroken, zoals de VAE en Koeweit, hebben de betrekkingen al hervat. Volgens mij zou deze doorbraak totaal onmogelijk zijn geweest, ware het niet dat zowel China als Rusland duidelijk hebben gemaakt dat Iran een integrale pijler is van het Groter Euraziatisch Partnerschap, dat een potentiële stabiliserende rol speelt in het Midden-Oosten, alsook een belangrijk knooppunt in de functionaliteit van zowel de Internationale Noord-Zuid Transportcorridor als ook de zuidelijke route van het Belt and Road Initiative.
Deze wending naar rationaliteit door Saoedi-Arabië is volkomen logisch.
De westerse overheersers van het Midden-Oosten, die Saoedi-Arabië en andere regimes hebben gebruikt als wapens in hun geopolitieke arsenaal van oliegeopolitiek en het creëren/ inzetten van terrorisme, hebben duidelijk gemaakt dat de “post-Grote Reset” op regels gebaseerde internationale orde weinig ruimte ziet voor koolwaterstofbrandstoffen, die als “vijand nr. 1” worden beschouwd en tegen elke prijs moeten worden vernietigd in het streven naar een “globaal netto nulverbruik” tegen 2050. Als zodanig, zelfs op een praktisch niveau, zal er zeer weinig rol zijn voor Saoedi-Arabië of enig andere olie-afhankelijke staat binnen deze utopische nieuwe orde.
Een verstandig energiebeleid
China daarentegen heeft geen dergelijke waanzinnige groene visies en biedt in plaats daarvan een rationelere energievisie met zijn partners, zoals uiteengezet in het in augustus 2022 door Saudi’s Aramco en China’s Sinopec ondertekende een Memorandum of Understanding om de samenwerking op het gebied van petrochemische integratie, engineering, constructie, up- en downstreamtechnologie en waterstofproductie enorm uit te breiden. Het hoofd van Aramco zei zelfs: “Het waarborgen van de voortdurende zekerheid van China’s energiebehoeften blijft onze hoogste prioriteit – niet alleen voor de komende vijf jaar, maar voor de komende vijftig jaar en daarna.”
Sinds Saoedi-Arabië in maart 2022 voor het eerst het idee opperde om olie aan China te verkopen in yuan in plaats van in Amerikaanse dollars, is het steeds duidelijker geworden dat het tijdperk van de Amerikaanse dollar als enige reservemunt snel ten einde loopt. Sinds 2016 is de Chinees-Saudische handel sterk gegroeid: China is de belangrijkste handelspartner van Saoedi-Arabië geworden met een bilaterale handel die in 2021 87 miljard dollar bedroeg. Ondertussen koopt China meer dan 25% van alle olie die Saoedi-Arabië produceert.
Op een dieper niveau, dat raakt aan de essentie van succesvol overleven op lange termijn (versus louter kortstondig pragmatisch tactisch overleven), is Saoedi-Arabië steeds meer tot het besef gekomen dat het een nieuwe manier van doen nodig heeft. Het tijdperk van de door speculatieve spot- en futuresmarkten gevormde oliegeopolitiek, zoals die sinds 1973 werd gespeeld, is in alle opzichten voorbij en wie volgens die regels wil blijven spelen, zal niet lang overleven. De nieuwe realiteit die de toon zet voor het Midden-Oosten is gebaseerd op reële, meetbare groei met een focus op interconnectiviteit, spoorwegen en industriële corridors. De prijzen van olie en andere grondstoffen worden in toenemende mate bepaald door de meetbare behoeften van naties en mensen, in plaats van door de kortzichtige impulsen van speculanten die geobsedeerd zijn door geld verdienen en geen oog hebben voor de echte wereld.
Als zodanig is het volkomen logisch dat China zo zijn best heeft gedaan om Saoedi-Arabië te helpen de tweede door kernenergie aangedreven golfstaat te worden (na de recente sprong van de VAE in de 21e eeuw met 2,7 GW aan energie die nu, op het moment van dit schrijven, is gebouwd).
Al in 2016 ondertekende China een MOU om Saudi-Arabië te helpen gasgekoelde reactoren van de vierde generatie te bouwen en in 2020 ondertekenden Chinese bedrijven een overeenkomst om Saudi-Arabië te helpen niet alleen zijn enorme uraniumbronnen te benutten, maar ook bedreven te worden in alle aspecten van de nucleaire brandstofcyclus. Dit zou niet alleen van vitaal belang zijn om Saudi-Arabië te helpen om met succes af te stappen van zijn afhankelijkheid van koolwaterstoffen, maar zou ook enorme nieuwe oliereservoirs creëren voor de wereldmarkten die nu wanhopig op zoek zijn naar brandstof. De enorme mogelijkheden voor massale ontzilting zijn nog een reden waarom kernenergie de voor de hand liggende keuze is voor elk land dat serieus overweegt om waterschaarste op duurzame wijze te overwinnen.
Interconnectiviteit neemt toe
Naast de NEOM-megastad van 500 miljard dollar aan de Rode Zee, die Xi binnenkort zal bezoeken, heeft de Saudische Visie 2030 ook de bouw van verschillende megaprojecten tot een hoge prioriteit gemaakt, zoals de 450 km lange hogesnelheidsspoorlijn Haramain die door China Railway Construction Corporation is voltooid en Mekka met Medina verbindt. Dit project vormt een solide uitbreiding van de 2700 km lange noord-zuidspoorlijn die in 2015 werd voltooid en die Riyad verbindt met Al Haditha aan de grens met Jordanië. Er wordt ook nog eens 460 km aan spoorwegen aangelegd die verschillende GCC-leden met elkaar verbinden.
Bovendien heeft de 200 miljard dollar kostende hogesnelheidsspoorlijn tussen de Perzische Golf en de Rode Zee (ook bekend als de Saudische landbrug) in 2021 de volledige steun gekregen van alle zes leden van de Raad voor Samenwerking van de Golfstaten, waardoor een 2100 km lange hogesnelheidsspoorlijn dwars door de Arabische woestijn zal lopen met vertakkingen die zich gemakkelijk naar het noorden kunnen uitstrekken, naar Egypte, waar soortgelijke projecten al aan de gang zijn, en naar het zuiden, naar Jemen en verder via de 26 km lange Bal el-Mandeb-straat over de Rode Zee naar Oost-Afrika. Als het vredesproces tussen Saudi-Arabië en Jemen slaagt en Iran een bemiddelende rol kan spelen, is het heel goed mogelijk dat dit project, dat in 2009 de naam “Brug van de Hoorn van Afrika” kreeg toen het voor het eerst werd onthuld, eindelijk het daglicht zal zien.
In de 14e eeuw stelden Europese kunstenaars vast dat olie en water niet kunnen worden gemengd zonder een derde element, namelijk ei-tempura, als medium waarmee een scala aan pigmenten, afkomstig uit Arabië en zelfs Azië, tot verf kon worden verwerkt.
Op dezelfde manier zijn China en in grote mate ook Rusland dit “derde medium” geworden dat tegenstrijdige politieke belangen in het gehele Midden-Oosten heeft doen harmoniseren onder een nieuw raamwerk van samenwerking en vertrouwen. Voor onze ogen tekent zich een potentieel prachtige nieuwe toekomst af, aangedreven door het opnieuw tot leven wekken van de geest van de Zijderoute.
Topfoto: Het “Belt and Road”-initiatief en aanverwante projecten per 2018 | bron: Wikipedia
Matthew Ehret is hoofdredacteur van de Canadian Patriot Review en Senior Fellow aan de American University in Moskou. Hij is auteur van de ‘Untold History of Canada’ boekenreeks en Clash of the Two Americas trilogie. In 2019 was hij medeoprichter van de in Montreal gevestigde Rising Tide Foundation .