Vreedzame modernisering’: China’s aanbod aan het Mondiale Zuiden

Bron: Pepe Esc
obar The Cradle 20 oktober 22 ~~~

Xi Jinping heeft het Zuiden zojuist een krachtig alternatief geboden voor decennia van westerse dictaten, oorlog en economische dwang. Vreedzame modernisering’ zal leiden tot soevereiniteit, economie en onafhankelijkheid voor ’s werelds noodlijdende staten.

Het werkrapport van president Xi Jinping aan het begin van het 20e Congres van de Communistische Partij van China (CPC) afgelopen zondag in Peking bevatte niet alleen een blauwdruk voor de ontwikkeling van de beschavingsstaat, maar voor het hele Mondiale Zuiden.

Xi’s toespraak van 1u45min was eigenlijk een kortere versie van het volledige werkrapport – zie bijgevoegde PDF – dat veel gedetailleerder ingaat op een reeks sociaal-politieke thema’s.

Dit was het hoogtepunt van een complexe collectieve inspanning die maandenlang heeft geduurd. Toen hij de definitieve tekst ontving, heeft Xi deze becommentarieerd, herzien en bewerkt.

Kort gezegd is het CPC-masterplan tweeledig: de “socialistische modernisering” van 2020 tot 2035 afronden; en China – via vreedzame modernisering – opbouwen tot een modern socialistisch land dat “welvarend, sterk, democratisch, cultureel geavanceerd en harmonieus” is tot 2049, het jaar waarin de Volksrepubliek China (VRC) honderd jaar bestaat.

Het centrale concept in het werkrapport is vreedzame modernisering – en hoe die te verwezenlijken. Zoals Xi het samenvatte: “Het bevat elementen die de moderniseringsprocessen van alle landen gemeen hebben, maar het wordt meer gekenmerkt door kenmerken die uniek zijn voor de Chinese context.”

Zeer in overeenstemming met de Confuciaanse Chinese cultuur, omvat “vreedzame modernisering” een compleet theoretisch systeem. Natuurlijk zijn er meerdere geo-economische wegen die naar modernisering leiden – afhankelijk van de nationale omstandigheden van een bepaald land. Maar voor het Zuiden als geheel is het echt van belang dat het Chinese voorbeeld volledig breekt met het westerse TINA-monopolie (“There Is No Alternatief”) op de moderniseringspraktijk en -theorie.

Om nog maar te zwijgen van de breuk met het ideologische keurslijf dat het Zuiden is opgelegd door de zelfbenoemde “gouden miljard” (waarvan de echte “gouden” nauwelijks 10 miljoen halen). Wat het Chinese leiderschap zegt is dat het Iraanse model, het Oegandese model of het Boliviaanse model allemaal even geldig zijn als het Chinese experiment: waar het om gaat is het volgen van een onafhankelijke weg naar ontwikkeling.

Hoe technologische onafhankelijkheid te ontwikkelen

De recente geschiedenis laat zien hoe elke natie die zich buiten de Washington Consensus probeert te ontwikkelen, wordt geterroriseerd met talloze niveaus van hybride oorlogen. Deze naties worden het doelwit van kleurenrevoluties, regimeverandering, illegale sancties, economische blokkade, NAVO-sabotage of regelrechte bombardementen en invasies.

Wat China voorstelt weerklinkt in het hele Zuiden omdat Peking de grootste handelspartner is van niet minder dan 140 landen, die concepten als hoogwaardige economische ontwikkeling en zelfredzaamheid op het gebied van wetenschap en technologie goed kunnen begrijpen.

In het rapport wordt de nadruk gelegd op de absolute noodzaak voor China om van nu af aan vaart te zetten achter zijn technologische zelfredzaamheid, aangezien de Hegemon alles in het werk stelt om de Chinese technologie, met name op het gebied van de productie van halfgeleiders, te doen ontsporen.

In wat neerkomt op een sanctiepakket uit de hel, zet de Hegemon in op het verlammen van China’s streven om zijn technologische onafhankelijkheid op het gebied van halfgeleiders en de apparatuur om die te produceren, te versnellen.

China zal dus een nationale inspanning moeten leveren om halfgeleiders te produceren. Die noodzaak zal de kern vormen van wat in het werkverslag wordt beschreven als een nieuwe ontwikkelingsstrategie, aangespoord door de enorme uitdaging om technologisch onafhankelijk te worden. In wezen zal China de publieke sector van de economie versterken, waarbij staatsbedrijven de kern zullen vormen van een nationaal systeem voor de ontwikkeling van technologische innovatie.

Kleine vestingen met hoge muren

Wat het buitenlands beleid betreft, is het werkverslag zeer duidelijk: China is tegen elke vorm van unilateralisme en tegen blokken en exclusieve groepen die tegen bepaalde landen zijn gericht. Peking noemt deze blokken, zoals de NAVO en AUKUS, “kleine forten met hoge muren”.

Deze zienswijze ligt besloten in de nadruk die de CPC legt op een andere categorische eis: hervorming van het bestaande systeem van mondiaal bestuur, dat uiterst onrechtvaardig is voor het Zuiden. Het is altijd cruciaal om te onthouden dat China, als beschavingsstaat, zichzelf tegelijkertijd beschouwt als een socialistisch land en ’s werelds belangrijkste ontwikkelingsland.

Het gaat eens te meer om Pekings geloof in “het veiligstellen van het internationale systeem met de VN als kern”. De meeste spelers uit het Mondiale Zuiden weten hoe de Hegemon de VN – en haar stemmechanisme – aan allerlei meedogenloze druk onderwerpt.

Het is verhelderend om aandacht te besteden aan de zeer weinige westerlingen die echt een of twee dingen over China weten.

Martin Jacques, tot voor kort senior fellow aan het departement politiek en internationale studies van de universiteit van Cambridge en auteur van misschien wel het beste boek in het Engels over de ontwikkeling van China, is onder de indruk van de manier waarop de modernisering van China plaatsvond in een context die door het westen werd gedomineerd: “Dit was de sleutelrol van de CPC. Het moest gepland worden. We kunnen zien hoe buitengewoon succesvol het is geweest.”

De implicatie is dat Peking, door het westerse TINA-model te doorbreken, de instrumenten heeft verzameld om de landen in het Zuiden te helpen met hun eigen modellen.

Jeffrey Sachs, directeur van het Center for Sustainable Development aan de Columbia University, is nog optimistischer: “China zal een leider worden op het gebied van innovatie. Ik hoop en reken er zeer op dat China een leider wordt op het gebied van innovatie in duurzaamheid.” Dit in tegenstelling tot een “disfunctioneel” Amerikaans model dat zelfs in het bedrijfsleven en bij investeringen protectionistisch wordt.

Mikhail Delyagin, plaatsvervangend voorzitter van de Russische Doema-commissie voor economisch beleid, wijst op een cruciaal punt, dat zeker is opgemerkt door belangrijke spelers uit het Zuiden: de CPC “was in staat om het marxisme van de 19e eeuw en haar ervaring van de 20e eeuw op creatieve wijze aan te passen aan nieuwe eisen en eeuwige waarden met nieuwe methoden in praktijk te brengen. Dit is een zeer belangrijke en nuttige les voor ons.”

En dat is de toegevoegde waarde van een model dat gericht is op het nationale belang en niet op het exclusivistische beleid van het Mondiale Kapitaal.

BRI of faillissement

In het hele werkverslag is het belang van het overkoepelende concept van het Chinese buitenlandse beleid geïmpliceerd: het Belt and Road Initiative (BRI) en zijn handels-/verbindingscorridors door Eurazië en Afrika.

Het was aan de woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Wang Wenbin, om duidelijk te maken waar het BRI naartoe gaat:

"BRI overstijgt de verouderde mentaliteit van geopolitieke spelletjes en creëert een nieuw model van internationale samenwerking. Het is geen exclusieve groep die andere deelnemers uitsluit, maar een open en inclusief samenwerkingsplatform. Het is niet alleen de solo-inspanning van China, maar een symfonie die door alle deelnemende landen wordt uitgevoerd."

BRI is verankerd in het Chinese concept van “openstelling”. Het is ook belangrijk te onthouden dat BRI negen jaar geleden door Xi werd gelanceerd – in Centraal-Azië (Astana) en vervolgens in Zuidoost-Azië (Jakarta). Beijing heeft van zijn fouten geleerd en blijft BRI bijstellen in overleg met partners – van Pakistan, Sri Lanka en Maleisië tot verschillende Afrikaanse landen.

Het is geen wonder dat in augustus van dit jaar de handel van China met landen die deelnemen aan het BRI maar liefst 12 biljoen dollar had bereikt, en de niet-financiële directe investeringen in die landen de 140 miljard dollar hadden overschreden.

Wang wijst er terecht op dat Oost-Afrika en Cambodja na investeringen in de BRI-infrastructuur “snelwegen hebben, Kazachstan [droge] havens voor de export heeft, de Malediven hun eerste brug over zee hebben en Laos van een door land ingesloten land een verbonden land is geworden.”

Zelfs onder ernstige uitdagingen, van zero-Covid tot diverse sancties en het uiteenvallen van leveringsketens, blijft het aantal sneltreinen tussen China en de EU stijgen; de China-Laos spoorweg en de Peljesac brug in Kroatië zijn open voor gebruik; en er wordt gewerkt aan de hogesnelheidstrein Jakarta-Bandung en de China-Thailand spoorweg.

Mackinder op crack

Overal op het extreem ontvlambare mondiale schaakbord worden de internationale betrekkingen volledig herzien.

China – en belangrijke Euraziatische spelers in de Shanghai Cooperation Organization (SCO), BRICS+ en de door Rusland geleide Euraziatische Economische Unie (EAEU) – stellen allemaal een vreedzame ontwikkeling voor.

De Hegemon daarentegen legt een lawine van sancties op – niet toevallig zijn de drie belangrijkste ontvangers de Euraziatische machten Rusland, Iran en China; dodelijke proxyoorlogen (Oekraïne); en alle mogelijke vormen van hybride oorlog om het einde van zijn suprematie te voorkomen, die nauwelijks zeven en een halve decennia heeft geduurd, een bliepje in historische termen.

Het huidige disfunctioneren – fysiek, politiek, financieel, cognitief – bereikt een hoogtepunt. Terwijl Europa zich in de afgrond stort van grotendeels zelf veroorzaakte verwoesting en duisternis – een neo-middeleeuws verschijnsel in woke toestand – neemt een intern geteisterd rijk zijn toevlucht tot het plunderen van zelfs zijn rijke “bondgenoten”.

Het is alsof we allemaal getuige zijn van een Mackinder-on-crack scenario.

Halford Mackinder was natuurlijk de Britse geograaf die de ‘Heartland Theory’ van de geopolitiek ontwikkelde, die het buitenlands beleid van de VS tijdens de Koude Oorlog sterk beïnvloedde: “Wie Oost-Europa regeert, regeert het Heartland; wie het Heartland regeert, regeert het Wereldeiland; wie het Wereldeiland regeert, regeert de Wereld.”

Rusland omspant 11 tijdzones en bezit een derde van de natuurlijke rijkdommen van de wereld. Een natuurlijke symbiose tussen Europa en Rusland is een vanzelfsprekendheid. Maar de EU-oligarchie heeft het verknald.

Het is geen wonder dat de Chinese leiders het proces met afschuw bekijken, want een van de essentiële onderdelen van de BRI is het faciliteren van naadloze handel tussen China en Europa.

Aangezien de verbindingscorridor van Rusland door sancties is geblokkeerd, zal China de voorkeur geven aan corridors via West-Azië.

Ondertussen voltooit Rusland zijn pivot naar het oosten. De enorme hulpbronnen van Rusland, gecombineerd met de productiecapaciteit van China en Oost-Azië als geheel, projecteren een handels-/connectiviteitssfeer die zelfs verder gaat dan BRI. Dat is de kern van het Russische concept van het Groot Euraziatisch Partnerschap.

In een andere onvoorspelbare wending van de geschiedenis had Mackinder een eeuw geleden misschien in wezen gelijk over wie het Heartland/wereldeiland beheerst, die de wereld beheerst. Het ziet er niet naar uit dat de Hegemon, en veel minder zijn Europese vazallen/slaven, de baas zal zijn.

Als de Chinezen zeggen dat ze tegen machtsblokken zijn, dan zijn Eurazië en het Westen de feitelijke twee machtsblokken. Hoewel ze formeel nog niet met elkaar in oorlog zijn, staan ze in werkelijkheid al tot aan hun knieën in een hybride oorlog.

Rusland en Iran staan in de frontlinie – militair en in termen van het ondergaan van non-stop druk. Andere belangrijke spelers in het Zuiden proberen zich stilletjes afzijdig te houden of, nog stiller, China en de anderen bij te staan om de multipolaire wereld economisch te laten zegevieren.

Nu China vreedzame modernisering voorstelt, is de verborgen boodschap van het werkrapport nog grimmiger. Het Zuiden staat voor een serieuze keuze: kiezen voor soevereiniteit – belichaamd in een multipolaire wereld, die vreedzaam moderniseert – of regelrechte vazalvorming.